سرانجام امام خمینی به رغم خطرات و تهدیدهای دشمنان، و برخلاف نگرانیها و توصیه دوستان، پس از 4 ماه (118روز) اقامت در فرانسه، و رهبری انقلاب به مدت 14 سال از دور دست، در 12بهمن، به همراه یاران به ایران بازگشت. سیل عظیم جمعیت مشتاق، در فرودگاه مهرآباد تهران، در انتظار امام بودند؛ با رسیدن امام و ایراد سخنرانی کوتاه توسط ایشان، مردم به دنبال اتومبیل آیتالله...
در شرح وقایع 12بهمن 57 نیز نکات ناگفته بسیار مهمی وجود دارد که نشان از حذف جهتدار برخی وقایع توسط نویسنده مدخل دارد. در مورد حوادث این روز میخوانیم:
«سرانجام امام خمینی به رغم خطرات و تهدیدهای دشمنان، و برخلاف نگرانیها و توصیه دوستان، پس از 4 ماه (118روز) اقامت در فرانسه، و رهبری انقلاب به مدت 14 سال از دور دست، در 12بهمن، به همراه یاران به ایران بازگشت. سیل عظیم جمعیت مشتاق، در فرودگاه مهرآباد تهران، در انتظار امام بودند؛ با رسیدن امام و ایراد سخنرانی کوتاه توسط ایشان، مردم به دنبال اتومبیل آیتالله به طور مستقیم راهی مزار شهیدان انقلاب در گورستان بهشت زهرا(س) شدند». (مدخل خمینی،ص678)
نکات قابل ذکر:
1. از جمله موضوعات مهمی که در بحث ورود امام به ایران در مدخل به آن اشارهای نشده و قابل طرح است، تشریح فعالیتهای ستاد استقبال از امام به ریاست شهید آیتالله مطهری است.1 کمیته استقبال از امام خمینی در روز شنبه30دی ماه 1357 تشکیل و اولین اطلاعیه خود را درباره چگونگی برگزاری مراسم در تاریخ 3بهمن در روزنامههای کثیرالانتشار منتشر کرد.2
2. یکی دیگر از موضوعات مغفول، عدم ذکر اعتراض تاریخی شهید مطهری به فعالیت سازمان مجاهدین خلق در آستانه ورود امام به ایران است. واکنش اعتراضی شهید مطهری از آن جهتدارای اهمیت ویژه است که ساعاتی قبل از پرواز امام از پاریس به ایشان منتقل میگردد و در نتیجه آن، امام پس از ورود به ایران از حضور در مراسم منتسب به مجاهدین خلق خودداری میورزد.3
این نوع برخورد و حساسیت ویژه شهید مطهری در بدو ورود امام به ایران، و برخورد حکیمانه و دقیق امام با موضوع، مسئلهای مهم و تاریخی است که در جهت معرفی سیره سیاسی امام بسیار اهمیت دارد، و حذف آن در مدخل امام خمینی، در حقیقت حذف بخشی از سیره سیاسی امام خمینی(ره) است.
3. یکی دیگر از موضوعاتی که عمدا یا سهوا حذف شده است، موضوع حساسیت ویژه امام نسبت به نیروهای نهضت آزادی است که در ماجرای پیاده کردن هاشم صباغیان از ماشین امام، مشاهده میشود.
به روایت شاهدان عینی، وقتی که صباغیان در ماشین امام سوار میشود، امام بدون فوت وقت و به صراحت از او میخواهد که از ماشین پیاده شود. مقاومت صباغیان برای باقی ماندن در ماشین امام نیز نتیجه نمیدهد و سرانجام، تنها امام و سیداحمد در ماشین باقی میمانند و محسن رفیقدوست که به عنوان راننده، خدمت میکرده است. در ادامه روایت محسن رفیقدوست از این ماجرا، را بازگو میکنیم:
«آقای صباغیان رفت عقب بلیزر نشست. امام تا چشمشان به آقای صباغیان افتاد، گفتند: ایشان چرا اینجا هستند؟
هاشم صباغیان گفت: من برای اداره استقبال از شما مسئولیت دارم. امام فرمودند: خودش اداره میشود، بیایید پایین.
ایشان اصرار کرد. امام فرمودند: بیایید پایین، مسئله میشود. آقای صباغیان پیاده شد».4
نپرداختن به موضوعی به این درجه از اهمیت، به مثابه حذف بخشی از تاریخ سیاسی انقلاب اسلامی است و در عین حال، به تطهیر نیروهای نهضت آزادی ختم میشود. در صورتی که موارد حذف شده از این قبیل، اگر به عمد و با طراحی قبلی صورت گرفته باشد، نمونهای از جهتدارنویسی و تطهیر یک جریان سیاسی خاص، در مدخل امام خمینی(ره) است.
4. از دیگر مسائل ناگفته، عدم اشاره به محل استقرار امام در مدارس رفاه و علوی است که همراه با چالشهای فراوانی در میان طیفهایی از مبارزین نیز همراه بوده است.
12بهمن 1357. امام خمینی در آغازین لحظات ورود به ایران در سالن فرودگاه مهرآباد
پی نوشت:
منبع: سهراب مقدمی شهیدانی و میثم عبداللهی چیرانی، نقدی بر مدخل «خمینی، روحالله» در دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، تهران: بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی، 1395، صص 76-79.
1. برای اطلاع از گستره فعالیت این ستاد و اعضای تشکیل دهنده آن بنگرید به؛ تاریخ شفاهی کمیته استقبال از امام خمینی(ره)، اکبر قاسملو و معصومه آقاجانپور، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، اول، 1393.
2. همان، ص35-36.
3. برای اطلاع از جزییات این موضوع، بنگرید به؛ خاطرات حجتالاسلام والمسلمین علیاکبر ناطق نوری، تدوین: مرتضی میردار، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، سوم، 1392، ج1، ص164-170؛ تاریخ شفاهی کمیته استقبال از امام خمینی(ره)، ص132-134؛ خاطرات محسن رفیقدوست، تدوین: داود قاسمپور، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، 1383، ص141-142.
4. برای تاریخ میگویم: خاطرات محسن رفیقدوست (1357-1368)، ج1، به کوشش: سعید علامیان، سوره مهر، تهران، اول، 1392، ص27.