گزارش ساواک درباره ارتباطات استاد محمدتقی جعفری!/ «فرانسه هم مثل ایران شده، هر کسی را خواستند می‌گیرند»!/ بازگشت وزیر تولیدات کشاورزی از سفر سه‌هفته‌ای به آمریکا!/ عزیمت هیئت نمایندگی ایران به ژنو/ یکنواختی کلاه افسران پلیس/ قانون حمایت خانواده اصلاح می‌شود/ بازگشت رئیس مجلس از سفر درمانی خارج و آغاز تعطیلات تابستانی!/ پایان سفر استانداران عراق/ اعزام چهار قاضی به خارج/ عزیمت به انگلستان/ خداحافظی وابسته مطبوعاتی سفارت فرانسه/ دیدار نخست‌وزیر عراق با شاه/ دعوت از نخست‌وزیر/ تفسیر رادیو آلمان/ کلنگ کارخانه تراکتورسازی تبریز بر زمین زده شد
8 تیر 1347

 

گزارش ساواک درباره ارتباطات استاد محمدتقی جعفری!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 8 تیر 1347 درباره «محمدتقی جعفری استاد دانشگاه تهران[1]» «در تحقیقاتی که از نام‌برده بالا که اسم و شهرت صحیحش محمدتقی شاطر جعفرى می‌باشد به‌عمل آمد اظهار داشت کرارا بنا به دعوت شاگردانى که در تهران داشته در جلسات و انجمن‌هاى متعددى در تهران و شهرستان‌ها شرکت و درباره اخلاق و مذهب سخنرانى نموده و حتى دراین‌باره مقالاتى نوشته که بعضى از دانشجویان این مقالات را براى دوستان خارج از کشور نیز ارسال داشته‌اند، ولى تاکنون ارتباط با سران و اعضای جمعیت نهضت آزادى نداشته است.[2]
با توجه به اینکه نام‌برده در بخش 316 آن اداره کل داراى سوابقى می‌باشد و بیوگرافى وى طى شماره 28955 /20 الف ـ 14 /11 /44 به آن بخش ایفاد گردیده اطلاع دیگرى که وابستگى او را به جمعیت نهضت آزادى تأیید نماید به دست نیامده است. ضمنا مشارالیه بعضا در حسینیه ارشاد[3] برنامه‌اى تحت عنوان برنامه دانشجو دارد.[4]
 

«فرانسه هم مثل ایران شده، هر کسی را خواستند می‌گیرند»!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 8 تیر 1347 «خانم لیلی عرب شیبانی[5] خواهر همسر دکتر احسان نراقی، رئیس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران که فعلا در پاریس مشغول تحصیل است، ضمن نامه‌ای که به نام‌برده بالا نوشته ضمن اشاره به اعتصاب فرانسه و اینکه مدتی است به علت اعتصاب کارکنان مؤسسات مختلف پول به دستش نرسیده، نوشته است: «الان فرانسه درست شبیه کشور خودمان شده. هر کسی را خواستند، می‌گیرند و هر بهانه‌ای هم خواستند، درست می‌کنند».
مشارالیها آن‌گاه مطالبی درباره مسائل خانوادگی مطرح و سپس در مورد شخصی که در مؤسسه مطالعات اجتماعی کار می‌کند و روی مسائل دانشجویی بررسی دارد مطالبی نوشته و افزوده: «اما امیدوارم که نتیجه این تحقیقات فقط به درد دولت نخورد، آن هم بدین نحو که یاد می‌گیرد که چطور در نطفه جنبش‌های ‌محصلین را ریشه‌کن کند».
نام‌برده در خاتمه نامه خود مقداری در مورد تظاهرات دانشجویان فرانسه نوشته و اضافه کرده: «لابد فرانسوی‌هایی که در تهران هستند از اینکه دوگل با سالان[6] همدست شد خیلی خوشحال‌اند».[7]
 

بازگشت وزیر تولیدات کشاورزی از سفر سه‌هفته‌ای به آمریکا!

آقای عبدالمجید مجیدی، وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی، پس از سه هفته که بنا به دعوت دولت آمریکا به آن کشور عزیمت نموده بود، پنجشنبه‌شب به تهران بازگشت. وزیر تولیدات کشاورزی در این سفر قرارداد الحاق ایران به «کنوانسیون بین‌المللی غله» را امضا نمود.[8]
 

عزیمت هیئت نمایندگی ایران به ژنو

صبح فردا هیئت نمایندگی ایران برای شرکت در کنفرانس بین‌المللی تعلیم و تربیت به ژنو عزیمت خواهد کرد.
ریاست این هیئت را وزیر آموزش و پرورش به عهده دارد و آقای امیرحسین نخعی، معاون وزارت آموزش و پرورش، و دو تن از فرهنگیان همراه وی خواهند بود.[9]
 

یکنواختی کلاه افسران پلیس

از روز 10 تیرماه کلاه افسران پلیس تهران یکنواخت خواهد شد.
کلاه افسران پلیس هم‌اکنون دو ‌رنگ است: سفید و آبی؛ کلاه سفید را افسر راهنمایی و کلاه آبی را افسران کلانتری‌ها بر سر می‌گذارند.
برای پایان دادن به این تفاوت رنگ کلاه، از 10 تیرماه، کلاه همه افسران پلیس تهران سفید خواهد بود.[10]
 

قانون حمایت خانواده اصلاح می‌شود

روزنامه «اطلاعات» نوشت: نقائص قانون حمایت خانواده و نحوه رفع این نقائص به صورتی که بهتر و بیشتر بتواند حقوق حقه افراد خانواده را اعم از زن یا شوهر یا فرزند تأمین کند، در سمینار بررسی قانون حمایت خانواده مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. این سمینار از طرف سازمان زنان ایران ترتیب می‌یابد و اولین جلسه آن عصر امروز با حضور سرکار علیه بانو فریده دیبا، نیابت ریاست عالیه سازمان زنان ایران، و آقای نخست‌وزیر و جمعی از مقامات مملکتی در محل سازمان افتتاح می‌گردد.
در جلسات سمینار که تا روز یکشنبه طول می‌کشد، اساتید دانشگاه و صاحب‌نظران و متخصصین فن درباره اصلاحاتی که لازم است در قانون حمایت خانواده صورت بگیرد بحث و تبادل نظر خواهند کرد و در پایان سمینار نظرات اصلاحی به صورت قطعنامه به وزارت دادگستری پیشنهاد خواهد شد.
هیئت‌رئیسه سمینار مرکب است از آقای قطب: رئیس کل دادگاه‌های شهرستان تهران، بانو هما روحی: دبیرکل سازمان زنان ایران، دکتر زهره سرمد: استاد دانشگاه، دکتر طاهره صدوقی: مشاور حقوقی سازمان زنان.

خبرنگار قضایی ما می‌نویسد: به دنبال صدور قطعنامه این سمینار از طرف وزارت دادگستری مطالعات و بررسی‌های لازم، روی نظرات پیشنهادی صورت خواهد گرفت و همین نظرات و پیشنهادها مقدمه‌ای خواهد بود برای اصلاح قانون حمایت خانواده.[11]

 

بازگشت رئیس مجلس از سفر درمانی خارج و آغاز تعطیلات تابستانی!

آقای مهندس ریاضی، رئیس مجلس شورای ملی که چندی قبل برای معاینات طبی به اروپا عزیمت نموده بودند، ساعت 9:45 بعد از ظهر پنجشنبه، به تهران مراجعت نمود.
در فرودگاه مهرآباد نمایندگان مجلس از رئیس مجلس شورای ملی استقبال کردند. امروز گفته شد احتمال دارد مجلس شورای ملی تعطیلات تابستانی خود را از 15 تیرماه آغاز کند.[12]
 

پایان سفر استانداران عراق

بعد از ظهر دیروز آقایان استانداران کشور عراق که برای بازدید از ایران به تهران آمده بودند، پس از پایان مدت اقامت خود تهران را به سوی بغداد ترک گفتند.
 گروه دوم استانداران عراق روز دوشنبه به ایران می‌آیند.[13]
 

اعزام چهار قاضی به خارج

وزارت دادگستری به منظور تدوین آیین دادرسی دادگاه‌های دریایی و تهیه قوانین مربوط، تصمیم گرفت چهار تن از قضات را به مدت شش ماه به کشورهای خارج اعزام دارد تا در این ممالک تحقیقاتی در مورد حقوق و آیین دادرسی دریایی به عمل آورند.[14]
 

عزیمت به انگلستان

آقای مهندس رضا ورنوس، رئیس کارخانجات تعمیرات اساسی دیزل‌های راه‌آهن، به منظور مطالعه در امر موتورهای دیزل و لکوموتیوهای دیزل الکتریک عازم انگلستان شد.[15]
 

خداحافظی وابسته مطبوعاتی سفارت فرانسه

مارسل رو، وابسته مطبوعاتی سفارت فرانسه که مدت مأموریتش در تهران پایان یافته است، امروز با آقای فرهاد نیکوخواه، معاون وزارت اطلاعات، و دیگر مقامات آن وزارتخانه خداحافظی کرد.
معاون وزارت اطلاعات در این ملاقات از خدمات مارسل رو در طول اقامت در ایران قدردانی کرد. وابسته مطبوعاتی سفارت فرانسه به سمت دبیر اول برای خدمت به کابل، پایتخت افغانستان، مأمور گردیده است.[16]
 

دیدار نخست‌وزیر عراق با شاه

جراید امروز کشور نوشتند: شاهنشاه آریامهر پیش از ظهر امروز سپهبد طاهر یحیی، نخست‌وزیر عراق، را در کاخ نیاوران به حضور پذیرفتند.
در این شرفیابی، اسماعیل خیرالله، معاون وزارت خارجه عراق، معاون ستاد ارتش عراق و سفیر عراق در دربار شاهنشاهی، آقایان هویدا نخست‌وزیر، معاون وزارت خارجه و سفیر شاهنشاهی در بغداد افتخار حضور داشتند.
یک ساعت بعد از ظهر امروز همین عده به‌اضافه آقایان وزیر دربار، وزیر آموزش و پرورش، وزیر دادگستری، وزیر اطلاعات، وزیران فرهنگ و ارشاد ملی و آموزش عراق در پیشگاه همایونی صرف ناهار کردند.
محافل مطلع اظهار نظر کردند که رئیس دولت عراق در این شرفیابی پیام پرزیدنت عارف، رئیس‌جمهوری عراق، را به شاهنشاه تقدیم کرد و دعوت رئیس‌جمهوری عراق و بانو را از شاهنشاه آریامهر و شهبانو فرح برای دیدار رسمی از عراق تجدید نمود.
یک منبع نزدیک به هیئت عراقی گفت که رئیس دولت عراق قبل از سفر به ایران با پرزیدنت عارف، رئیس جمهوری عراق، ملاقات کرده و پرزیدنت عارف در این ملاقات دستورات عملی مثبتی در راه توسعه روابط ایران به رئیس دولت عراق داد و از وی خواست که آمادگی دولت عراق را برای رفع هر گونه مشکلی در راه توسعه روابط ایران و عراق به اطلاع شاهنشاه و دولت ایران برساند.
 

دعوت از نخست‌وزیر

بنا بر اطلاع، آقای طاهر یحیی، نخست‌وزیر عراق، از آقای نخست‌وزیر دعوت کرد که از عراق دیدن کند. نظیر این دعوت از وزیران خارجه، اطلاعات و آموزش نیز برای دیدار از عراق به عمل آمده است.
 

تفسیر رادیو آلمان

رادیو کلن در برنامه پریشب خود سفر طاهر یحیی، نخست‌وزیر عراق، را به ایران مورد تفسیر قرار داد. رادیوی مذکور گفت: رژیم کنونی بغداد روابطش با دولت شاهنشاهی خوب است، ولی باید اضافه شود در راه این روابط مشکلاتی وجود دارد، از جمله این مشکلات اختلافات مرزی بین ایران و عراق است.
رادیو کلن پس از اشاره به مناسبات دیگر ایران و عراق اظهار عقیده کرد: علت اصلی این همکاری متقابل بین دو کشور تا قبل از جنگ ژوئن سال قبل این بود که ایران و عراق هر دو به نحوی با رژیم مصر اختلاف داشتند.
ایران به طور علنی و عراق به طور پوشیده‌تر، در مقابل مجاهدات ناصر برای توسعه دامنه نفوذش به کشورهای نفت‌خیز ناحیه خلیج فارس با او به مقابله پرداختند. یکی از نشانه‌های این تفاهم متقابل بین ایران و عراق، مسافرت رئیس‌جمهوری عراق به ایران بود که طرفین به حفظ روابط موجود بین دو کشور تکیه کردند.[17]
 

کلنگ کارخانه تراکتورسازی تبریز بر زمین زده شد

نخستین کلنگ ساختمان کارخانه تراکتورسازی تبریز روز پنجشنبه گذشته با حضور مهندس سرلک، استاندار آذربایجان شرقی، و مهندس توکلی، رئیس کارخانه، و مهندس فولادیون، مدیرعامل، و مهندس امیر پرویز، مدیرعامل بنگاه توسعه ماشین‌آلات کشاورزی، به زمین زده شد.
کارخانه تراکتورسازی تبریز در زمینی به مساحت 130 هکتار تأسیس می‌شود و برای ایجاد این کارخانه شش میلیارد و دویست میلیون ریال سرمایه‌گذاری خواهد شد.[18]
 
صفحه اول روزنامه اطلاعات، 8 تیر 1347
 
پی‌نوشت‌ها:
 
[1] . به رغم اینکه قبلا بخش مربوطه در ساواک تهران ذیل سند مورخ 9 /10 /46 اعلام نموده است که حجت‌الاسلام محمدتقی جعفری در دانشگاه تهران اشتغال به تدریس نداشته است، با این وجود در این سند و چند سند مشابه دیگر عنوان استاد دانشگاه تهران براى ایشان ذکر و تکرار شده است.
[2] . بعضى از سران و اعضای نهضت آزادى مانند بسیارى از رهبران دیگر احزاب و گروه‌هاى مبارز و فعّال در آن سال‌ها به منزل استاد رفت‌وآمد داشتند و سعى مى‌کردند از ایشان بهره علمى ببرند، ولى هیچ ارتباط سیاسى و تشکیلاتى وجود نداشته است؛ البته ساواک به دلیل نداشتن منابع لازم از اغلب این ملاقات‌ها و رفت‌وآمدها بى‌اطلاع مانده بود.
[3] . استاد علامه جعفرى(ره) در اولین هیئت مدیره حسینیه ارشاد در کنار شهید آیت‌اللّه‌ مطهرى(ره) شرکت داشتند و در آن سخنرانى‌هایى ایراد فرموده‌اند.
[4] . استاد علامه محمدتقی جعفری تبریزی به روایت اسناد ساواک، ص 45.
[5] . لیلی عرب شیبانی فرزند اسدالله، در سال 1321ش در شیراز به دنیا آمد. او که خواهرزن احسان نراقی و برای ادامه تحصیل به فرانسه رفته بود، در فعالیت‌های ‌دانشجویی در آن کشور شرکت داشت. او در سال 1354 با فردی به نام عبدالنور کسائی، که تبعه الجزایر بود، ازدواج کرد.
لیلی عرب، که از آغاز حضور در فرانسه با احسان نراقی مکاتبه داشت و به وسیله او حمایت می‌شد، در سال 1354، توسط وی، دارای بیماری آسم معرفی شد و در همین موقع، معلوم شد با پلیس فرانسه نیز همکاری دارد و به درخواست آنان، با فردی به نام آنتوانت پریه، که درباره ایران و فرانسه نیز دارای تألیف بوده، ارتباط گرفته است.
وی در سال 1355ش، که به ایران آمد، به ساواک احضار شد و درباره ارتباط خود با آنتوانت پریه گفت: «آنتوانت پریه از سال‌ها قبل که به ایران مسافرت کرده، با پدرم (اسدالله عرب شیبانی) آشنا بوده و در مورد ایلات و عشایر مطالعه می‌کرده است».
او که در این موقع از حمایت‌های ‌احسان نراقی بهره می‌برد، در سال 1355ش، نویسنده مطالب اقتصادی برای رادیو شیراز بود، که این نویسندگی مورد موافقت ساواک نیز قرار داشت و شوهرش نیز در شرکت ساختمانی شولان شیراز اشتغال داشت.
لیلی عرب شیبانی، که پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ماندگار شده بود، در اسفند ماه سال 1360ش، به علت نگهداری تعدادی اسلحه از قبیل ژ 3 و دیگر سلاح‌ها، دستگیر شد و مدت 48 ساعت در بازداشت بود.
این دستگیری، در اسفند سال 1364ش نیز تکرار شد که در این نوبت، دو جلد از پرونده‌های ‌ساواک نیز از او کشف شد.
پس از این دستگیری نیز که طولانی نبود، به فعالیت‌های ‌قبلی خود بازگشت و در دانشگاه شیراز به عنوان مربی زبان، به تدریس مشغول شد و در اطراف شیراز نیز، کشت و زرع در زمین‌های ‌کشاورزی پدرش را مدیریت کرد.
وی در سال 1365 دوباره به دلیل ارتباط با گروه‌های ‌چپ، بازداشت گردید که در این نوبت، به مدت سه ماه زندانی شد و در آذرماه سال 1369 ارتباط او و همسرش با گروهک اشرف دهقان کشف گردید. لیلی عرب شیبانی، که در جریان فعالیت‌های ‌ضدانقلابی خود به کشور فرانسه نیز رفت‌وآمد می‌کرد و با سفارت فرانسه در ایران نیز ارتباط داشت، در زمان حضور در فرانسه همراه همسرش، با شاپور بختیار نیز ملاقات کرد.
[6] . رائول سالان از ژنرال‌های ‌اشغالگر الجزایر و یکی از مخالفانِ سرسخت استقلال آن کشور بود که در سال 1961م، با همکاری سازمان سیا و چند تن از دیگر نظامیان بلندپایه فرانسه کودتایی علیه ژنرال دوگل را طراحی کرد، ولی این کودتا، قبل از اجرا، کشف و خنثی شد و سالان و دوستانش دستگیر و زندانی شدند. به‌رغم آنکه سالان به اعدام و بقیه به زندان‌های ‌طولانی‌مدت محکوم شده بودند، نه تنها پس از چندی، بخشیده شدند بلکه درجات آنان نیز بازگردانده شد.
[7] . احسان نراقی به روایت اسناد ساواک، ص 214.
[8] . اطلاعات، 8 تیر 1347، ص 28.
[9] . همان‌جا.
[10] . همان‌جا.
[11] . همان‌جا.
[12] . همان، ص 25.
[13] . همان‌جا.
[14] . همان‌جا.
[15] . همان‌جا.
[16] . همان‌جا.
[17] . همان‌جا.
[18] . همان‌جا.
 
https://iichs.ir/vdch-wni.23nm-dftt2.html
iichs.ir/vdch-wni.23nm-dftt2.html
نام شما
آدرس ايميل شما