پایگاه اطلاعرسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛ پرتغال یکی از کشورهایی است که امروز در میان قدرتهای جهانی دیگر مطرح نیست و از آن صحبت نمیشود؛ بااینحال، تاریخ استعمارگری نشان میدهد که این کشور چندان از این موضوع دور نبوده است. در واقع اگر بخواهیم تاریخ استعمارگری را ورق بزنیم، اولین کشوری که توجه را به خود جلب میکند پرتغال است. به عبارتی، آنچه با نام استعمارگری میشناسیم در قرنهای پانزدهم و شانزدهم شروع شد و پرتغال پیشرو آن بود. دامنه و گستره جغرافیایی مستعمرات پرتغال به یک منطقه محدود نماند و سراسر جهان را دربر گرفت. بر این اساس، در سطور زیر تلاش شده است این ماجرا و ابعاد و زوایای آن بررسی شود.
حضور پرتغال در قاره آمریکا
ورود پرتغالیها به قاره آمریکا با کشف برزیل توسط پدرو آلوارس کابرال در سال ۱۵۰۰م آغاز شد. کابرال، که در چهارچوب ناوگانی به مقصد هند حرکت میکرد، به صورت اتفاقی به سواحل برزیل رسید. طبق مفاد معاهده توردسیلاس در سال ۱۴۹۴م، که قلمروهای تازه کشفشده را میان اسپانیا و پرتغال تقسیم کرده بود، برزیل به پرتغال تعلق گرفت؛ بااینحال، پرتغالیها ابتدا توجه چندانی به این سرزمین نشان نمیدادند؛ چرا که تمرکز اصلی آنها در آغاز قرن شانزدهم بر تجارت ادویه در شرق آسیا بود، اما با شدت گرفتن تهدیدات خارجی، بهویژه از سوی فرانسه، دولت پرتغال به لزوم تقویت حضور خود در برزیل پی برد و به همین منظور، در سال ۱۵۳۰م، مارتیم آفونسو دی سوزا مأمور شد تا پایههای استعمار پرتغال را در این منطقه بنا نهد.
[1]
[1]. علیمحمد طرفداری و صدرا عمویی، «تأملی بر علل و انگیزههای هجوم استعمارگران پرتغالی به خلیج فارس و تبعات اقتصادی آن»،
همایش ملی خلیج فارس، ش 8 (1391)، صص 351-353.
[2]. محمدرضا مرادی، «اشغالگران پرتغالی در افریقا»،
همشهری، 7 خرداد 1404.
[3]. صغری دمیرچیلو، «بررسی روابط بومیان و نخستین فرنگیان در خلیج فارس»،
فصلنامه تاریخ روابط خارجی، سال شانزدهم، ش 64 (پاییز 1394)، صص 8-10.
[5]. عبدالرضا هوشنگ مهدوی،
تاریخ روابط خارجی ایران، تهران، امیرکبیر، 1350، ص 25.
[6]. محمدرضا مرادی، «اولین اشغالگران آسیا»، روزنامه همشهری، 8 خرداد 1404.
[7]. Barbara Watson Andaya and Leonard Andaya,
A History of Early Modern Southeast Asia: 1400–1830, Cambridge University Press, 2015, pp. 72–79.
[9] C. R. Boxer,
The Christian Century in Japan 1549–1650, University of California Press, 1951, pp. 42–58.
