شعبان جعفری

فاطمه معزی

شعبان جعفری در سال 1300ش در محله سنگلج تهران متولد شد. او پس از تحصیل کوتاه‌مدت در مدارسی چون عنصری، بصیرت و اسلام به علت شرارت، تحصیل را رها کرد و در همان دوران به شعبان بی‌‏مخ معروف شد. پس از ترک تحصیل به کارهای مختلفی روی آورد ولی در آنها نیز موفق نبود و به علت علاقه زیاد به ورزش باستانی روی آورد.

شعبان که در محله خود دسته‌ای از اوباش را همراه خود کرده بود، در پانزده‌سالگی به خاطر شرارت به زندان رفت. در سال 1319 به علت اجباری بودن نظام وظیفه، به سربازی رفت و به خاطر فرار مکرر از خدمت سربازی، دوران دو ساله سربازی او چهار سال به طول انجامید. پس از ورود متفقین به ایران، او نیز با فرار از پادگان به دوران سربازی خود پایان داد و پس از چندی به همراه یکی دیگر از کشتی‏‌گیران در میدان شاهپور باشگاه ورزشی به نام باشگاه آهن راه‏‌اندازی کرد و در مسابقات قهرمانی ورزشهای باستانی کشور سال 1322 به قهرمانی در رشته کباده و چرخ دست یافت.

منوچهر آزمون و شعبان جعفری
شعبان جعفری در حال ورزش باستانی در باشگاه جعفری، در حضور امرای ارتش
جعفری از سال 1326ش با بر هم زدن نمایش «مردم» به کارگردانی عبدالحسین نوشین در تئاتر فردوسی، برای حاکمیت محبوب شد و به جای آنکه به جرم ایجاد آشوب و اخلال در نظم عمومی محبوس گردد با دریافت وجه دستی بنا به دستور اداره آگاهی مدتی از تهران به لاهیجان رفت. در لاهیجان زورخانه‏‌ای را اداره می‌‏کرد و پس از یک سال به تهران بازگشت.

دهه سی، برای این لعین بی‏‌مخ، دهه طلایی بود. در سال 1329 پس از آنکه به استقبال آیت‌‏الله کاشانی که از تبعید بازمی‌‏گشت رفت، در بین جمعیت طرفداران آیت‌‏الله، شایع شد که وی به قصد قتل ایشان در این مراسم حضور یافته است و همین مسئله باعث شد تا از سوی طرفداران آیت‏‌الله کاشانی مورد ضرب و جرح قرار گیرد و مدتی نیز در بیمارستان بستری بود. سپس به حمایت از نهضت ملی شدن نفت و دکتر مصدق برخاست. او به همراه گروه اراذل و اوباش خود در روز 14 آذر 1330، به دفتر روزنامه‌‏های چپ و توده‏‌ای و مخالف دولت دکتر مصدق مانند چلنگر، مردم، شورش، بدر و... حمله و این دفاتر را غارت و ویران کرد. این آشوب برای او مدتی حبس در زندان قصر را به ارمغان آورد.

پس از آزاد شدن بار دیگر راه خود را در پیش گرفت، در جریان 30 تیر 1331 به فعالیت برای بازگرداندن دکتر مصدق بر مسند نخست‏‌وزیری پرداخت اما به فاصله کوتاهی از مصدق روی برگرداند و ماجرای 9 اسفند 1331 پیش آمد. در این روز به پیشنهاد دکتر مصدق، شاه قصد خروج از کشور و سفر به عتبات را داشت که شعبان به همراه گروهی از اراذل و اوباش خود با تجمع در مقابل کاخ مرمر از این امر جلوگیری کرد و با تهدید بازاریان، بازار تعطیل شد و این گروه به مقابل خانه دکتر مصدق رفته و اقدام به شکستن در منزل وی نمود. این ماجرا منجر به حبس وی تا 28 مرداد 1332 شد و در ظهر 28 مرداد 1332 به حکم زاهدی از زندان آزاد شد و جریان هدایت اوباش را به عهده گرفت. پس از کودتای 28 مرداد به تاجبخش شهرت یافت. پس از این خدمت، بنا به پیشنهاد تیمسار زاهدی با شاه ملاقات کرد و زمینی برای تاسیس باشگاه ورزشی به وی اهدا شد، در ضمن در همین ملاقات از شاه اجازه گرفت تا جمعیتی به نام جمعیت جوانان جانباز تشکیل دهد تا در مواقعی ضروری از آنان استفاده شود. ساخت باشگاه جعفری سه سال طول کشید و محمدرضا پهلوی خود آن را افتتاح کرد. مدتی نیز تیمور بختیار ریاست افتخاری آن را برعهده داشت. هزینه‌های باشگاه از دربار و اطرافیان شاه و ساواک تامین می‏‌شد. گرچه او منکر دریافت هرگونه وجهی از دربار است ولی اسناد تقاضای پول از دربار توسط وی موجود می‏‌باشد. در اسفند 1332، دکتر حسین فاطمی دستگیر شد و شعبان جعفری که خصومتی خاص با وی داشت با دسته خود به مقابل شهربانی رفت و زمانی که دکتر فاطمی از شهربانی خارج شد به وی حمله کرد و او را مورد ضرب و جرح قرار داد و به روایتی با چاقو مورد حمله قرار داد. او در خاطرات خود به صراحت منکر این مسئله است و آن را امری ناممکن از سوی خود می‏‌خواند.

در مراسم 4 آبان هر سال جعفری به نمایش ورزشهای باستانی در ورزشگاه امجدیه، در مقابل شاه می‏‌پرداخت. بسیاری از مهمانان خارجی حکومت به باشگاه او دعوت می‏‌شدند و در آنجا ورزش باستانی اجرا می‏‌شد.

در جریان وقایع 15 خرداد 1342، باشگاه جعفری آتش زده شد. جعفری و جمعیت جوانان جانباز او نیز به تلافی در روز 16 خرداد به خیابانها ریختند و ایجاد رعب و وحشت کردند. حضور او در چنین روزهایی آنچنان زننده بود که وزارت اطلاعات و امنیت کشور خواهان آن بود که هرچه کمتر در محافل ظاهر شود. از دیگر اقدامات وی برگزاری مراسم روضه‏‌خوانی در دهه ماه محرم در تکیه دباغخانه بود که هزینه آن را از ساواک هر ساله دریافت می‌‏کرد.

با آغاز انقلاب اسلامی، جعفری نیز احساس خطر کرد و به اسرائیل گریخت ولی مجددا به ایران بازگشت و هم‌زمان با خروج شاه از کشور به ژاپن رفت. از ژاپن به آلمان، اسرائیل، فرانسه، انگلیس و ترکیه رفت. در ترکیه با گروه ارتشبد آریانا و علیه حکومت جمهوری اسلامی به فعالیت پرداخت و در حال حاضر با دریافت تابعیت امریکایی، در کالیفرنیا زندگی می‌‏کند و به تازگی خاطرات وی به کوشش هما سرشار منتشر شده است.

شعبان جعفری همراه محمدرضا پهلوی، غلامرضا پهلوی، امیرعباس هویدا، امیراسدالله علم

«ارتش جمهوری اسلامی و حضور مؤثر در دفاع مقدس» در آیینه تصاویر

«هشت سال دفاع مقدس و پاکبازان آن» در آیینه تصاویر

«نوجوانان در جبهه‌های نبرد، در دوران دفاع مقدس» در آیینه تصاویر

«آغازین ماه‌های تجاوز دشمن و دفاع ملت ایران» در آیینه تصاویر

«کمک‌های مردمی به جبهه‌های جنگ، در دوران دفاع مقدس» در آیینه تصاویر

«ارتش جمهوری اسلامی و حضور مؤثر در دفاع مقدس» در آیینه تصاویر(2)

تحولاتی که مصدق را آچمز کرد

چرایی حضور هفت خواهر نفتی بر سر خوان نفت ایران

خاتمه انحصار انگلیس بر صنعت نفت ایران

فرایند تحمیل قرارداد کنسرسیوم نفت به حکومت کودتا