شاه در پیام نوروزی: سیاست مستقل ملی ایران در سال گذشته حداکثر منافع مادی و معنوی کشور ما را تأمین کرد!/ هویدا: شاهی داریم دانا و بینا که با نور افکارش راه را از چاه باز می‌شناسیم!/ مراسم سلام نوروز/ نخست‌وزیر ترکیه به ایران می‌آید/ «تهران لوله‌کشی گاز می‌شود»/ سفیر ایران در لبنان/ جت‌های جنگی ایران در مانور روز استقلال پاکستان شرکت کردند/ مرکز تلویزیون ملی ایران افتتاح شد/ نخست‌وزیر تبعیض نژادی را محکوم کرد/ در انتظار تاکسی و طبیب
5 فروردین 1346

شاه در پیام نوروزی: سیاست مستقل ملی ایران در سال گذشته حداکثر منافع مادی و معنوی کشور ما را تأمین کرد!

شاه طی پیامی به مناسبت آغاز سال جدید تصریح کرد: سالی که گذشت برای کشور ما از هر جهت سالی موفقیت‌آمیز بود و پیشرفت‌های رضایت‌بخشی را در تمام رشته‌های سیاسی و اقتصادی و صنعتی و فرهنگی و اجتماعی برای ملت ایران همراه داشت. همچنان که از نظر بین‌المللی اعتبار و حیثیت مملکت ما بیش از پیش بالا رفت. ما بر اساس سیاست مستقل و مستحکم ملی خود، و با پیروی از اصول صلح‌طلبی و همکاری و تفاهم با کلیه کشورها، از یک طرف توانستیم حداکثر منافع مادی و معنوی را برای کشور و ملت خویش تأمین کنیم، و از طرف دیگر موفق شدیم بیش از پیش احترام و اعتماد بین‌المللی را نسبت به خویش جلب نماییم.[1]
 
هویدا: شاهی داریم دانا و بینا که با نور افکارش راه را از چاه باز می‌شناسیم!
نخست‌وزیر به مناسبت سال نو پیامی به شرح زیر فرستاد:
سالی که گذشت سال پر برکتی بود و پر از امیدها، از شکر این برکات غافل نمانیم، شکر این نعمت که در دل جهانی ناآرام کشوری داریم در امان و آرام؛ رهبری داریم دانا و بینا که با نور افکارش راه‌ها از چاه‌ها باز شناخته مردمی داریم بیدار که به آنچه انجام یافته قانع نیستند و چشم خود را به سوی آینده‌ای درخشان‌تر دوخته‌اند و به سوی آن گام بر می‌دارند و به حق با قدرت و استعدادی که در یکایک افراد این سرزمین نهفته در این خاک قدیم کارهای نو انجام می‌شود و فرداهای پربرکت‌تر و راحت‌تر و پرشکوه‌تر در انتظار است.[2]
 
مراسم سلام نوروز
روزنامه‌های کشور در اولین شماره انتشار خود در سال جدید نوشتند: به مناسبت عید سعید نوروز باستانی از ساعت 3 بعد از ظهر روز سه‌شنبه 1 فروردین‌ماه مراسم سلام نوروزی در پیشگاه شاهنشاه آریامهر در کاخ گلستان آغاز شد و این مراسم تا ساعت 9 بعد از ظهر ادامه یافت.
در ساعت 3:15 بعد از ظهر برندگان جوایز سلطنتی بهترین کتاب سال به پیشگاه شاهنشاه بار یافتند و آقای مهندس جعفر شریف‌امامی، نایب‌التولیه بنیاد پهلوی، پنج نفر از کسانی را که امسال برنده جایزه سلطنتی شناخته شده‌اند به پیشگاه ملوکانه معرفی نمودند.
سپس بانو دکتر شمس‌الملوک مصاحب، رئیس قسمت جوایز سلطنتی بهترین کتاب سال در بنیاد پهلوی، گزارشی مربوط به جوایز امسال را معروض داشت و اضافه کرد: در این سال پنج کتاب در رشته‌های مختلف به این شرح در مسابقه برنده شده‌اند:
در رشته علوم و فنون:  
1. درختان و درختچه‌های ایران تصنیف علمی از آقای دکتر حبیب‌الله ثابتی؛
2. انتخاب روش بی‌هوشی، تألیف آقای دکتر محمد اسمعیل تشید؛
3. فیزیک و فلسفه، ترجمه، جناب آقای مهندس علیقلی بیانی؛
در رشته ادبی و تحقیق ادبی:
4. گنجینه آثار تاریخی اصفهان تألیف آقای دکتر لطف‌الله هنرفر؛
5. هدایت‌المتعلمین فی الطب، مقابله و تصحیح و تحقیق آقای دکتر جلال متینی که نفر اخیرالذکر در حال حاضر در آمریکا مشغول مطالعه است.
اینک از پیشگاه مبارک شاهانه استدعا دارد برندگان مسابقه را با اعطای فرمان جوایز مفتخر و مباهی فرمایند.
شاهنشاه با اظهار خوش‌وقتی جوایز هر یک از برندگان را شخصا مرحمت فرمودند و از هر کدام درباره کتاب تألیف یا ترجمه آنان توضیحاتی خواستند که پاسخ آن به عرض رسید.
سپس شاهنشاه فرمودند: می‌بینیم که تعداد برندگان جایزه سلطنتی بهترین کتاب امسال کمتر از سال‌های دیگر است، ولی قطعا این نشان آن است که از طرف هیئت داوران سخت‌گیری کافی در انتخاب برندگان جایزه شده است و طبعا برای آنکه سطح معنوی فرهنگی کار درحد بالا باشد این سخت‌گیری ضرورت دارد. از طرف دیگر خوشبختانه می‌بینیم که توجه به چاپ و خواندن کتاب‌های خوب در مملکت پیوسته زیادتر می‌شود و این طبیعتا نشان رشد فرهنگی و فکری اجتماع است.
 
نخست‌وزیر ترکیه به ایران می‌آید
«رادیو آنکارا» در برنامه فارسی روز دوم نوروز خود مصاحبه‌ای از سلیمان دمیرل، نخست‌وزیر ترکیه، پخش کرد.
سلیمان دمیرل در این مصاحبه پس از اشاره به همکاری‌های وسیع ایران، ترکیه و پاکستان اعلام داشت که روز 7 اردیبهشت‌ماه به ایران و سپس به پاکستان سفر خواهد کرد.
 
«تهران لوله‌کشی گاز می‌شود»
طبق طرحی که در شرکت ملی گاز وابسته به شرکت ملی نفت ایران در دست تنظیم است در تهران لوله‌کشی گاز خواهد شد و قیمت گاز از ثلث قیمت فعلی گاز مایع که داخل «سیلندر» به مردم عرضه می‌شود ارزان‌تر خواهد گردید.
برای لوله‌کشی گاز تهران بیش از 45 میلیون دلار اعتبار پیش‌بینی شده است که یک ثلث آن از مشترکین انشعاب وام گرفته می‌شود و بقیه از طریق وام داخلی و اعتبارات مخصوص تأمین خواهد گردید.
طبق طرح تهیه‌شده در سال ١٣٤٩ (سه سال دیگر) گاز جنوب توسط شاه لوله وارد تهران خواهد شد. قبل از آن مقدمات توزیع صنعتی گاز فراهم خواهد گردید و تا پایان سال مزبور بیش از نصف کارخانه‌های صنعتی تهران، سوخت فعلی خود را به سوخت گازی، که قیمت آن خیلی ارزان‌تر از قیمت سوخت‌های دیگر است، تبدیل خواهند کرد.
به موازات رسیدن گاز به تهران لوله‌کشی گاز جهت مصرف خانگی از شمال شهر آغاز خواهد گردید و مثل سازمان آب، منطقه به منطقه انشعابات گاز متصل می‌گردد.
 
سفیر ایران در لبنان
آقای اردشیر زاهدی، وزیر امور خارجه، در آیین سلام نوروزی آقای منوچهر ظلی را به سمت سفیر جدید ایران در لبنان به شاه معرفی کرد.
 
جت‌های جنگی ایران در مانور روز استقلال پاکستان شرکت کردند
«یونایتدپرس» از «راولپندی» گزارش داد: هواپیماهای جنگی ساخت چین کمونیست و ایالات متحده آمریکا متعلق به دولت‌های پاکستان و ایران به اتفاق دیروز در بزرگ‌ترین مانور هوایى که به مناسبت روز استقلال پاکستان برگزار شده بود شرکت کردند.
پرزیدنت ایوب‌خان، که سوار یک کالسکه قرمز، سیاه و طلایی بود و به وسیله شش اسب کشیده می‌شد، برای سان دیدن از قوای مسلح به محل مسابقات راولپندی رفت.
پرزیدنت ایوب‌خان در سخنرانی خود اظهار داشت که هندوستان به‌رغم مشکلات متعدد اقتصادی مبالغ هنگفتی صرف خرید اسلحه می‌کند و این اقدام خطری برای پاکستان به‌وجود می‌آورد و اضافه کرد که توسعه مناسبات و همکاری‌های اقتصادی پاکستان با چین کمونیست، ایران، ترکیه، افغانستان، اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده باید سرمشق سایر کشورهای همجوار گردد.
در این مانور ابتدا سه میگ ساخت چین که اولی به وسیله نورخان، فرمانده نیروی هوایی، رانده می‌شد ظاهر شدند؛ پس از آن بمب‌افکن‌های ب-57، بمب‌افکن‌های جنگنده سابرف 86 ، ٢٤ «میگ» ساخت چین و به دنبال آنها پنج هواپیمای اف-۵ نیروی هوایی ایران، که به عنوان نشان دادن حسن نیّت ایران نسبت به پاکستان پرواز می‌کردند، نمودار شدند.
 
مرکز تلویزیون ملی ایران افتتاح شد
روزنامه «اطلاعات» نوشت: بعد از ظهر روز دوشنبه ٢٩ اسفند ١٣٤٥ تلویزیون ملی ایران در حضور اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران گشایش یافت و پخش برنامه‌های عادی خود را آغاز کرد.
 
نخست وزیر تبعیض نژادی را محکوم کرد
آقای هویدا، نخست‌وزیر، به مناسبت روز بین‌المللی مبارزه با تبعیض نژادی، پیامی برای اوتانت، دبیرکل سازمان ملل متحد، فرستاد.
در این پیام آمده است: در این روز تاریخی ما با تمام انسان‌های با حسن نیّت هماهنگ شده، با صدای بلند وحشت و نگرانی شدید خویش را در برابر این گونه اعمال غیر قابل وصف، که حیثیت جامعه بشری را ننگین می‌سازد، بیان می‌نماییم. امیدواریم در سال ۱۹۶۸ که مصادف با بیستمین سالگرد اعلامیه حقوق بشر است، این ننگ عظیم زمان ما به طور قطع ریشه‎‌کن گردد.
 
در انتظار تاکسی و طبیب
روزنامه «اطلاعات» در ستون «انتقاد» شماره امروز خود نوشت: این روزها تهران خالی شده است؛ خیابان‌ها خلوت است؛ چهارراه‌ها جز تک و توکى ماشین دیده نمی‌شود. دیگر از آن راه‌بندی‌های سر چهارراه‌ها که در روزهای آخر اسفند شاهدش بودیم، خبری نیست، اما با وجود خالی شدن تهران مردم هنوز از وضع تاکسی و تاکسی‌رانی در تهران راضی نیستند. مردم از اینکه نیم ساعت، سه ربع منتظر تاکسی می‌ایستند ناراحت‌اند و این ناراحتی جنبه عمومی دارد.
دوستی می‌گفت: روز اول فروردین درست سه ربع در یکی از خیابان‌های مرکزی تهران منتظر تاکسی ایستادم و تازه پس از اینکه یک تاکسی پیدا شد سه نفر زرنگ‌تر از من پریدند توی تاکسی و تا آمدم جر و بحث کنم و به خدا و پیغمبر و امام قسم بخورم که والله نوبت من بود راننده که تعداد آنها را از من بیشتر دید و به‌هرحال پنج ریال بیشتر عایدش می‌شد پا را روی گاز گذاشت و رفت و بازهم من منتظر تاکسی ایستادم!
بله این روزها که طبق قانون جدید هر تاکسی نمی‌تواند مسافر اضافی سوار کند مسئله کمبود تاکسی در تهران به طرز عجیبی به چشم می‌خورد. اگر شب‌های عید را که مسافرین نیم ساعت و یا سه ربع هر کدام در انتظار یک تاکسی می‌ایستادند استثنایى بدانیم، ولی بدون شک باید قبول کنیم که این روزها که جمعیت تهران تقریبا نصف هم شده باز تعداد تاکسی کفاف احتیاجات مردم را نمی‌دهد؛ چون یکی دو سال پیش هر تاکسی سه مسافر سوار می‌کرد و از هر کدام ده ریال می‌گرفت، ولی حالا همان تاکسی که مسیر قبلی را با سه مسافر طی می‌کرده مجبور است با یک مسافر و یا دو مسافر همان راه را با تاکسی‌متر بپیماید و دو نفر قبلی فعلا سرگردان هستند و باید هر چه زودتر برای این سرگردان‌ها فکری شود.
 
حالا که بحث از تاکسی و تاکسی‌متر مطرح است بد نیست مسئله دیگری نیز که این روزها باعث نگرانی و ناراحتی اغلب خانواده‌ها شده بود نیز مورد بحث قرار گیرد. تعطیلات نوروز تعطیل عمومی است و همه طبقات مردم آزادند که از این تعطیلات به طور مساوی استفاده کنند و رفع خستگی نمایند، ولی بعضی طبقات متعلق به خودشان نیستند، بلکه متعلق به اجتماع هستند و چه بسا امکان دارد هر لحظه مردم همین اجتماع به آنها نیاز داشته باشد. اطبا از این گروه‌اند، ولی متأسفانه با وجود مطالبی که قبلا اعلام شده بود که اکثر اطبا در تهران خواهند بود و حتی کشیک پزشکان هم قبلا اعلام می‌شد، ولی مردم باز هم از کمبود پزشک و ماما در تهران شکایت داشتند.[3]
 
روزنامه اطلاعات، 5 فروردین 1346، صفحه 1
 
پی‌نوشت‌ها:
 
[1]. اطلاعات، 5 فروردین 1346، صص 1 و 7 . درحالی‌که محمدرضا پهلوی به تعبیر خود ناسیونالیسم مثبت را در فاصله سال‌های 1332 تا 1342ش برای سیاست خارجی کشور انتخاب کرده بود، این سیاست در سال‌های بعد دچار تغییراتی شد. هرچند این تغییرات به صورت ماهوی نبود، اما با سال‌های قبل از آن نیز تفاوت‌هایی داشت. در واقع با توجه به تغییرات فضای بین‌المللی و منطقه‌ای انتظار می‌رفت سیاست خارجی ایران دچار تغییراتی شود. سرآغاز این تغییرات تنش‌زدایی میان دنیای شرق و غرب بود که پس از بالا گرفتن تنش در روابط دو کشور بر سر بحران موشکی به‌وجود آمد. شاه ایران بیم این را داشت که با بهبود مناسبات آمریکا و شوروی، ایران قربانی نزدیکی دو ابرقدرت شود؛ به‌ویژه که نفوذ اتحاد جماهیر شوروی در کشورهای جهان سوم رو به گسترش بود و این مسئله ترس شاه را دو چندان می‌کرد؛ به همین دلیل بود که وی تلاش کرد رویکرد جدیدی را در سیاست خارجی اتخاذ کند که این رویکرد سیاست مستقل ملی نام گرفت.
 
محمدرضا پهلوی از سال 1344ش به بعد سیاست خارجی کشور را تا حدودی به سمت همسایه پرقدرت شمالی نزدیک کرد. نمود عینی این سیاست انعقاد چند توافق‌نامه بازرگانی و فرهنگی با مسکو بود. مهم‌تر از آن، او به روس‌ها قول داد هیچ کشوری اجازه ایجاد پایگاه نظامی در ایران را پیدا نکند. شاه به‌تدریج و در سال‌های بعد جمهوری خلق چین را به رسمیت شناخت و با دو کشور جمهوری دموکراتیک آلمان و کوبا روابط رسمی دیپلماتیک برقرار ساخت. در واقع او تلاش کرد در عین حفظ روابط و مناسبات دوستانه با دنیای غرب، با بلوک شرق نیز آشتی کند و روابط بهتری با آنها برقرار سازد. به بیان دیگر، محمدرضا پهلوی تلاش می‌کرد از این مقطع زمانی به بعد، نوعی موازنه در روابط ایران با دنیای شرق و غرب ایجاد کند و خطرات و تهدیدات امنیتی متوجه نظام سلطنتی در بعد بین‌المللی را به حداقل رساند. اما این همه ماجرا نبود. درگیر شدن آمریکا در جنگ ویتنام و پیامدهای این جنگ سبب شد آمریکا در منطقه خاورمیانه به‌تدریج سیاست احاله مسئولیت را در پیش گیرد و بخشی از وظایف خود را به دوش بازیگران و متحدان منطقه‌ای خود بیندازد. در واقع طراحی و اجرای دکترین نیکسون و کسینجر با عنوان سیاست دو ستونی، در این فضای سیاسی است که معنا و مفهوم پیدا می‌کند؛ به‌ویژه که درآمد حاصل از نفت نیز برای ایران بیشتر شده بود و شاه در داخل نیز توانسته بود قدرت خود را تثبیت و تحکیم کند. علاوه بر همه اینها باید به خروج انگلستان از منطقه خلیج فارس اشاره کرد که سبب می‌شد پس از دهه‌ها خلأ قدرت در منطقه پدید آید و این خلأ برای شاه بستر را مناسب می‌کرد تا در مناسبات منطقه نقش پررنگ‌تری برعهده گیرد؛ به‌ویژه که نقش مسکو در منطقه خاورمیانه روزبه‌‎روز پررنگ‌تر می‌شد و بیم آن می‌رفت تا اتحاد جماهیر شوروی به بازیگر اصلی منطقه بدل شود.
شاه خود در صحبت‌هایی سیاست مستقل ملی را این گونه ترسیم کرد: «خطوط اصلی سیاست بین‌المللی ایران بر پایه اصول مشخص صلح‌جویی صمیمانه، همزیستی و تفاهم با کلیه کشورها ولو با سیستم‌های حکومتی و ایدئولوژی‌های متفاوت و طرفداری از هر گونه کوششی برای استقرار و تقویت عدالت اجتماعی چه در سطح ملی و چه در سطح بین‌المللی است».
 
در مجموع باید گفت راهبرد اصلی شاه در جهت‌گیری سیاست خارجی در فاصله سال‌های 1332 تا 1357ش، که به انقلاب اسلامی ایران منتهی شد، دچار تغییرات اساسی نشد. در واقع شاه از ابتدا بنای سیاست خارجی خود را بر تشکیل اتحاد و ائتلاف با دول غربی و به‌ویژه آمریکا قرار داد و این جهت‌گیری را تا پایان سال‌های سلطنت خود حفظ کرد. او که سلطنت خود را مدیون واشنگتن می‌دانست، در تمام سال‌های سلطنت خود تلاش کرد مناسبات نزدیک خود را با غرب حفظ کند. حتی زمانی که از سیاست مستقل ملی صحبت شد شاه در چهارچوب دکترین دو ستونی نیکسون، منافع غرب و در رأس آن ایالات متحده آمریکا را تأمین می‌کرد. بدین‌ترتیب باید گفت که سیاست خارجی وی نه مستقل بود و نه ملی و به نوعی دنباله سال‌های پس از کودتای 28 مرداد بود. بااین‌حال تنها تفاوت شایان ذکر این مسئله در خطری بود که شاه به‌ویژه از بهبود روابط مسکو و واشنگتن و تنش‌زدایی از آن احساس می‌کرد؛ به همین دلیل او تلاش کرد به‌نوعی میان دو بازیگر اصلی نظام بین‌الملل موازنه ایجاد کند و در عین حفظ پیوندهای محکم با جهان غرب، خطر اتحاد جماهیر شوروی را کاهش دهد.
برای مطالعه بیشتر رک: از ناسیونالیسم مثبت تا سیاست مستقل ملی
[2] . اطلاعات، 5 فروردین 1346، ص 7. امیرعباس هویدا، که طولانی‌ترین دوره صدارت را در عصر پهلوی دوم به خود اختصاص داده بود، نقش ویژه‌ای در حس تملق‌دوستی شاه داشت.
پرویز راجی، آخرین سفیر شاه در انگلیس، در کتاب خاطرات خود می‌نویسد: فاتح [مصطفی] بدون آنکه نشان دهد به روابط و آشنایی دیرینه من و هویدا آگاهی دارد، بحث پیرامون هویدا را پیش کشید و گفت: «... در میان مشاوران شاه، از همه مطلع‌تر، تواناتر، و موذی‌تر هویداست، ولی ضمن آن هم باید گفت که هویدا بیش از هر کس دیگری در ایجاد علاقه روزافزون شاه به تملق و چاپلوسی ــ و نیز دور ساختن او از توجه به واقعیت‌ها ــ مقصر است».
رک: پرویز راجی، خدمتگزار تخت طاووس، ترجمه ح.ا. مهران، انتشارات اطلاعات، 1364، ص 246.
ساواک نیز در 15 خرداد 1351 نیز طی گزارشی به نقل از احسان نراقی تصریح می‌کند:  اعلیحضرت خوششان می‌آید که تملق در محیطشان حاکم باشد و لذت می‌برند. آقای علم در نطق خود در شورای جشن‌های ۲۵۰۰ساله شاهنشاهی گفته‌اند: «خارجی‌ها اعلیحضرت را در حد اولیا و انبیا بجا می‌آورند» و این بالاترین تملقی است که در مورد کسی گفته شود. اگر من به جای  اعلیحضرت بودم و اگر از تملق لذت نمی‌بردم، صبح فردای انتشار آن جلسه از تلویزیون، وزیر دربار را از کار برکنار می‌کردم.
اسدالله علم، وزیر دربار، در خاطرات 24 فروردین 1353 می‌نویسد: «... سر شام شاه به یاد دوران کودکی‌اش افتاد. ظاهرا پیشکارش دکتر نفیسی، وقتی دو نفری در سوئیس بودند، هرگز به او اجازه نمی‌داد به اسکی یا شنا برود؛ در نتیجه فکر می‌کند ممکن است با نوعی عقده بزرگ شده باشد. به عقیده من، شاه هیچ نوع عقده‌ای ندارد، شاید به استثنای علاقه گاه به گاهش به تملق شنیدن. ما ایرانی‌ها آن‌قدر به بادمجان دور قاب‌چین‌ها عادت داریم که از دروغی که تحویلمان دهند خوشمان می‌آید».
[3] . اطلاعات، 5 فروردین 1346، صص 6، 7، 8 و 16.
https://iichs.ir/vdccoeqi.2bq0i8laa2.html
iichs.ir/vdccoeqi.2bq0i8laa2.html
نام شما
آدرس ايميل شما