علی امینی

 
دکتر علی امینی فرزند محسن امینی (فرزند میرزا علی خان امین الدوله) و فخرالدوله دختر مظفرالدین شاه در سال هزار و دویست و هشتاد و چهار در تهران دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه رشدیه و دوران متوسطه را در دارالفنون به پایان رسانید. در سال 1304 برای ادامه تحصیل عازم فرانسه شد. در سال 1310 پس از پایان تحصیلات در رشته حقوق و دکترا در رشته اقتصاد به ایران بازگشت و در سال 1312 با دختر وثوق الدوله ازدواج کرد.
 
علی امینی پس از ورود به ایران وارد خدمت دولتی شد و مشاغل بسیاری را عهده دار بود، از جمله عضو علی البدل محکمه بدایت، خدمت در اداره کل تهیه قوانین، معاونت اداره کل انحصار تریاک، معاونت و ریاست اداره کل گمرک، مدیر کلی وزارت دارائی در مهر ماه 1318، معاونت دوم وزارت دارائی در سال 1320، معاون نخست وزیر در کابینه قوام، ریاست هیئت اقتصادی ایران و امریکا، دبیر کلی شورای اقتصاد، نماینده تهران در دوره پانزدهم مجلس شورای ملی، تصدی وزارت اقتصاد ملی در کابینه منصور و مصدق در سالهای 1329 و 1330، تصدی وزارت دارائی پس از کودتای 1332 در کابینه سپهبد زاهدی. از مهمترین کارهای وی در این کابینه مذاکره با هندرسن سفیر امریکا در ایران در مورد کمک مالی به ایران و تأمین بودجه برنامه اصل 4 ترومن بود.
 
دیگر مشاغل نامبرده عبارت بودند از : تصدی ریاست هیئت مذاکره کنندگان با نمایندگان کنسرسیوم (امریکا، انگلیس و فرانسه) برای انعقاد قرارداد کنسرسیوم نفت با مستر پیچ، تصدی وزارت دادگستری در کابینه علا و سفیر ایران در امریکا.
 
علی امینی در سال 1340 با حمایت دولت امریکا و وعده دریافت وام به نخست وزیری انتخاب شد . برنامه دولت خود را در پانزده ماده اعلام کرد. مهمترین آنها کاهش هزینه زندگی و قیمتها، اصلاحات ارضی، توسعه صنایع کشاورزی، تأمین حداقل معیشت کارمندان و تقویت قوه قضائیه بود. از اولین اقدامات وی پس از نخست وزیری می توان به بازداشت عده ای از امرای ارتش، مبارزه با فساد، اجرای اصلاحات ارضی، مذاکره با فرهنگیان و انتصاب محمد درخشش، یکی از فرهنگیان به وزارت فرهنگ، آزادی فعالیت احزاب و علنی شدن فعالیت جبهه ملی، برکناری تیمور بختیار، رئیس سازمان امنیت اشاره نمود.
 
دولت امینی در انجام اقدامات مورد نظر خویش توفیق چندانی نداشت و پس از 14 ماه نخست وزیری از مقام خود استعفا داد. از مهمترین عوامل شکست دولت امینی اعلام ورشکستگی ایران و اقدام بازرگانان خارجی به خارج نمودن سرمایه های خود از ایران، افزایش بحران اقتصادی در کشور، مقابله با تظاهرات دانشجویان و دانش آموزان، مخالفت امریکا با کمک 700 میلیون دلاری به ایران، بی نتیجه بودن مذاکرات با کشورهای اروپایی در جلب کمک مالی به ایران، مذاکرات شاه با کندی در برکناری وی از نخست وزیری و مخالفت شاه با کسر بودجه ارتش بوده است. امینی پس از استعفا مدتها از صحنه سیاسی دور بود، تا اینکه در سال 1357 محمد رضا شاه جهت رهایی از بحران سیاسی و جلوگیری از انقلاب مردمی با او وارد مذاکره شد و او را برای نخست وزیری در نظر گفت، اما او نپذیرفت و قبل از پیروزی انقلاب به اروپا رفت و در سال 1371 درگذشت.
 
دکتر علی امینی عضو لژ فراماسونری جویندگان کمال بود و در تاریخ 12/11/1356 از لژ مذکور خارج شد.

پی نوشت: