سید جواد صدر

آسیه آل احمد

سیدجواد صدر فرزند محسن صدرالاشراف در سال 1291ش در تهران متولد شد. وی تحصیلات ابتدائی و متوسطه خود را در تهران و در مدارس اتحادیه، علمیه، ادب، اقدسیه و دارالفنون به پایان رسانید. وی از دانشگاه تهران لیسانس خود را در رشته حقوق اخذ کرد. سپس برای ادامه تحصیل در سال 1314 راهی فرانسه شد و در سال 1318 به دریافت درجه دکتری نایل شد.

پس از بازگشت به ایران ابتدا در وزارت کشور مشغول به کار شد و پس از دو سال به استخدام وزارت امور خارجه درآمد. از سال 1324 الی 1326 دبیر یکم سرکنسولگری سفارت ایران در فلسطین بود. با روی کار آمدن عبدالحسین هژیر در سال 1327 به سمت ریاست دفتر نخست‌وزیر منصوب شد و این سمت را در دولتهای ساعد، منصورالملک و تا اواسط نخست‌وزیری رزم‌آرا حفظ کرد. وی در سال 1329 به ریاست اداره دفتر وزارتی وزارت امور خارجه و به فاصله کوتاهی به مدیریت کل سهامی وزارت کشور انتخاب گردید. با شروع انتخابات دوره هفدهم مجلس شورای ملی در سال 1331 جواد صدر نامزدی خود را از محلات و کمره اعلام کرد و با نماینده پیشین منطقه یعنی شهاب‌الدین خسروانی به رقابت برخاست. اما کوششهای صدر به نتیجه‌ای نرسید و سرانجام حریف بر صدر پیروز شد.

از دیگر مشاغل صدر تا سال 1342، بازرس وزارتی وزارت کار و رئیس اداره عهود و امور حقوقی، عضو هیئت نمایندگی ایران در جلسه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 1333، کاردار سفارت ایران در بلگراد، مقام دوم سفارت ایران در مادرید، معاونت پارلمانی وزارت کشور، معاون سیاسی و پارلمانی وزارت امور خارجه، سفیر ایران در ژاپن را باید نام برد.

ورود واقعی صدر به صحنه سیاست از زمانی است که در کانون مترقی که یک تشکل وابسته به آمریکا بود توسط منصور در سال 1339 تاسیس شد و در سال 1342 که منصور کابینه خود را تشکیل داد اکثریت کابینه وی با اعضای کانون مترقی بود. دکتر صدر نیز در این کابینه به وزارت کشور و معاونت نخست‌وزیر منصوب شد. در سال 1342 منصور دکتر صدر را به عنوان وزیر کشور برای خاتمه دادن به تبعید امام خمینی که در قیطریه تهران به سر می‌برد مأمور کرد. به همین منظور دکتر صدر به ملاقات امام خمینی رفته و از طرف دولت به امام ابلاغ کرد به هر نقطه که مایل باشند می‌توانند بروند. امام نیز پس از چند روز به قم حرکت کردند. از دیگر وقایع مهم دوران وزارت کشوری وی دستگیری و محاکمه سران عشایر فارس و سرکوب این قیام، آغاز مرحله دوم اصلاحات ارضی در تهران، تصویب طرح مصونیت قضایی نظامیان آمریکایی و تبعید مجدد امام به ترکیه، گران شدن بنزین و نفت که منجر به اعتصاب رانندگان شد، که دولت موفق به شکست اعتصاب و سرکوب اعتراض آنان گردید.

از اقدامات وی در وزارت کشور، تغییرات عمده در ساختار این وزارتخانه بود. او ادارات شش‌گانه استانها را منحل کرد و وزارت کشور را به 5 قسم تقسیم نمود. با ترور منصور و روی کار آمدن امیرعباس هویدا وزارت کشور برای مدت کوتاهی برعهده صدر نهاد شد و در دولت بعدی هویدا تا سال 1347 وزیر دادگستری بود.

جواد صدر پس از عضویت در کانون مترقی به حزب ایران نوین پیوست او همچنین فراماسونر و عضو لژ فروغی بود. پس از انقلاب اسلامی وی دو بار زندانی شد. پس از مدتی آزاد گشت و در تابستان 1379 بر اثر بیماری سرطان در تهران درگذشت.

مجموعه اسنادی که از وی در مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران به جای مانده حدود 40 برگ سند می‌باشد. بخشی از آن دفترچه‌ای است که در آن به ذکر خاطراتی چند از صادق هدایت پرداخته، تعداد قابل توجهی نیز عکس در آرشیو این مؤسسه موجود می‌باشد. همچنین بخش تاریخ شفاهی مؤسسه چند جلسه با دکتر صدر مصاحبه داشته که نوارهای صوتی و تصویری آن موجود می‌باشد.

قرنطینه اجباری برای پرهیز از آلودگی فرهنگی

زنجیره مقاومت علیه زنجیره کشف حجاب

کشف حجاب چقدر از اهداف اولیه را محقق کرد؟

کشف حجاب؛ امنیت‌زدایی از جامعه

سرنوشت قانون‌هایی که جامه ایرانی را هدف گرفته بود

در کل دوران وزارتشان، ده روز در خانه بودند!

تا دو سال اول، صدای مناجات او را در سلول می شنیدیم

9 آبان 1304 در مجلس چه گذشت؟

او در تبعید، حتی نگهبانان خود را آموزش می‌داد!

اولین سنگ مزار مدرس را مادر اسدالله علم انداخت!