اغلب از دهه 1340 به عنوان دهه صنعتی شدن ایران نام می‌برند. صنعتی که در این دوران پا گرفت و به نوعی ساختار صنعتی ایران را متأثر ساخت صنعت مونتاژ بود. یکی از نمایندگان مجلس در سال 1350 درباره صنعتی‌سازی این دهه می‌گوید...
اغلب از دهه 1340ش به عنوان دهه صنعتی شدن ایران نام می‌برند. این در حالی است که صنعتی که در این دوران پا گرفت و به نوعی ساختار صنعتی ایران را متأثر ساخت صنعت مونتاژ بود. یکی از نمایندگان مجلس (محسن پزشکپور) در سال 1350 در نقد صنعتی‌سازی دهه 1340 و گسترش صنعت مونتاژ در این دوران، آن را عامل گرفتاری و رکود و درجا زدن صنعتی کشور دانسته و در مجلس می‌گوید: «اگر این دید وجود می‌داشت و می‌دانستند که برنامه‌های صنعتی باید در سطح مملکت پیاده شود نه در چند نقطه به‌خصوص و در چند مورد معین، و آن هم فقط و فقط صنعت مونتاژ که هنوز هم از آن حد تجاوز نکرده است، ولی مردم ایران تا کی و به چه میزان باید تاوان این صنعت مونتاژ را بپردازند معلوم نیست».1
فرد هالیدی نیز معتقد است در بخش صنعت ایران حتی در صنایع جدید تحت حمایت دولت نیز اتلاف در درجه بالایی وجود داشت و به دلیل کمبودهای جدی در این حوزه دولت مجبور به وارد کردن بسیاری از قطعات از خارج بوده است و از این جهت تولیدات صنعتی ایران بیشتر جنبه مونتاژ به خود گرفت و ایران از این بابت فاقد تکنولوژی مستقل گردید. ضمن اینکه کارایی نیز بسیار پایین و هزینه تولید صنعتی بسیار بالا بوده و محصولات صنعتی تولیدی بسیار گران‌تر از محصولات مشابه خارجی درمی‌آمدند.2
پی نوشت:
1. آرشیو پژوهشکده تاریخ معاصر، سند شماره 90355
2. فرد هالیدی، ایران: دیکتاتوری و توسعه، ترجمه علی طلوع و محسن یلفانی، تهران، نشر علم، 1358، ص 150. https://iichs.ir/vdcb05b8.rhbz0piuur.html
