این اسناد آمریکایی [اسناد علنی شده وزارت خارجه آمریکا در مورد تاریخ ایران در دوره رضا شاه، از سال 1921ـ1941] به ویژه از این زاویه ارزشمند و بااهمیت هستند که چشم انداز و روایتی به کلی متفاوت را از حوادث ایران در سالهای صعود و سـلطنت رضـاشاه عرضه می‌کنند...
این اسناد آمریکایی [اسناد علنی شده وزارت خارجه آمریکا در مورد تاریخ ایران در دوره رضا شاه، از سال 1921ـ1941] به ویژه از این زاویه ارزشمند و بااهمیت هستند که چشم انداز و روایتی به کلی متفاوت را از حوادث ایران در سالهای صعود و سـلطنت رضـاشاه عرضه می‌کنند. مثلاً٬ اسناد آمریکایی این تصور را که سالیان مدید در میان ایرانـیان وجود داشت تأیید و مستند می‌کنند که رضاشاه را انگلیسیها بـه قـدرت رسـانیدند٬ انگلیسیها حکومت او را حفظ کردند٬ و زمانی که تداوم قدرت او را غیرمفید تشخیص دادند در سال ١٩٤١ رضاشاه را صحیح و سالم از ایران خـارج کـردند و پسـرش را جایگزین او نمودند. درباره رضاشاه دروغ بزرگی رواج یافته که گویا او هوادار آلمان بود. چنین نیست. اسناد آمریکایی ثابت می‌کنند که رضاخان میرپنج را انگلیسیها به قدرت رسانیدند و از حکومت او حفاظت کردند و قطعاً او هیچگاه در برابر انگلیسیها سرکشی نکرده و هوادار آلمان نشـده است. دروغ بـزرگ دیگـر ایـن است کـه گـویا رضاشاه بر خلاف پسرش اهل انتقال پول به خارج از کشور نبود و ثروت مـهمی در خارج نیاندوخت. اسناد آمریکایی نشان می‌دهند که رضاشاه نزدیک به ٢٠٠ میلیون دلار در بانکهای خارج و معادل ٥٠ میلیون دلار در ایران ذخیره پولی شخصی داشت. توجه کنید که این رقم مربوط به سال ١٩٤١ میلادی است و به پول امروز ثروت فوق را باید با ارقام میلیاردی محاسبه کرد. به علاوه ما میدانیم که «اعلیحضرت پهلوی» در سال ١٩٤١ به هیئت نمایندگی انگلیس در تهران پناهنده شد٬ به وسیله یک کشـتی انگلیسی از ایران خارج شد و تا پایان عمر در مناطق تحت سلطه انگلیس زندگی کرد. به علاوه٬ ما میدانیم که انگـلیسیها قـصد داشـتند رضـاشاه را در اواخـر عـمرش از ژوهانسبورگ به کانادا انتقال دهند که به دلیل بیماری‌اش میسر نشد.1
