امروز در تهران حکومت نظامی برقرار شد و «ارتشبد اویسی» فرماندهی حکومت نظامی تهران را برعهده گرفت. رادیو تهران می‌گوید که در برخوردهای امروز عده زیادی کشته شده‌اند. و روزنامه تایمز نیز سرمقاله خود را با عنوان «بحران وخیم در ایران» به حوادث اخیر ایران اختصاص داده است...
جمعه 8 سپتامبر 1978 [17 شهریور 1357]
"امروز در تهران حکومت نظامی برقرار شد و «ارتشبد اویسی» فرماندهی حکومت نظامی تهران را برعهده گرفت. رادیو تهران می‌گوید که در برخوردهای امروز عده زیادی کشته شده‌اند. و روزنامه تایمز نیز سرمقاله خود را با عنوان «بحران وخیم در ایران» به حوادث اخیر ایران اختصاص داده است.
... «ریچارد اوپن هایمر» خبرگزار بی بی سی در تهران طی گزارش تلفنی خود که در ساعت یک بعدازظهر از رادیو بی بی سی پخش شد تعداد کشته‌ها را 10 نفر و عده مجروحین را نیز 200 نفر اعلام کرد1. بر اساس گزارش اوپن هایمر: یکی از سربازانی که به او دستور داده بودند رو به سوی جمعیت شلیک کند، ابتدا فرمانده خود را هدف قرار داد و سپس خودش را کشت. موقعی که گوینده رادیو بی بی سی از اوپن هایمر پرسید: به نظر او، آیا اعلام حکومت نظامی می‌تواند سبب برقراری نظم در کشور باشد؟ اوپن هایمر جواب داد: «با توجه به حالت خشم جنون‌آمیزی که بر مردم مستولی است، به هیچ وجه فکر نمی‌کنم چنین چیزی امکان داشته باشد...». و ضمن آن هم چند بار لغت «خیلی وخیم» را برای توصیف حوادث ایران به کار برد."2
حمله نیروهای حکومت نظامی به مردم تهران در میدان ژاله (شهدا)
شماره آرشیو: 14087-288م
پی نوشت:
1. علی‌رغم سخنان آقای «ریچارد اوپن هایمر» خبرگزار بی بی سی آمار کشته شدگان و مجروحان روز 17 شهریور 57 که به جمعه سیاه و جمعه خونین نیز موسوم گردید، خیلی بیشتر از آن چیزی است که ایشان اظهار داشتند. به طوری که در اطلاعیه شماره 4 فرماندار نظامی وقت، ضمن متهم‌کردن مردم، آمار کشته شدگان واقعه 17شهریور را 58 نفر و مجروحان را 205 نفر اعلام کرده بود. دادگستری نیز دو روز پس از آن اطلاع داد که تعداد کشته‌شدگان به 95 نفر رسید. گر چه تعداد شهدای آن روز رسماً اعلام نشد، ولی آگاهان آمار وحشتناکی را از شهدای 17 شهریور ارائه کرده‌اند. پارسونز سفیر انگلیس تعداد شهدا را"صدها نفر" ذکر کرده است. سولیوان سفیر آمریکا نیز گزارش می‌کند که در میدان ژاله "بیش از 200 نفر از تظاهرکنندگان کشته شده بودند.
"جان دی. استمپل ـ از مسئولین رده بالای سفارت ایالات متحده آمریکا در ایران ـ بعدها در کتاب خود تحت عنوان درون انقلاب ایران، درباره واقعه میدان شهدا چنین آورد:
"بلادرنگ پس از آغاز برخورد در میدان ژاله، مجروحین حادثه به سه بیمارستان واقع در ناحیه روانه شدند. منابع پزشکی کشته شدگان را بین 200 تا 400 نفر برآورد کردند. در ابتدا دولت مدعی شد که مقتولین 58 نفر بوده‌اند اما در عرض یک هفته این رقم به 122 نفر افزایش یافت که به این رقم بین 2000 تا 3000 زخمی نیز افزوده گردید. در نیم روز 8 سپتامبر (17/6/57) رقم مقتولین اعلام شده از طرف مخالفین 400 تا 500 نفر بود، اما طی 24 ساعت تا حدود 1000 نفر بالا رفت ... قبرستان بهشت زهرا تنها محل رسمی دفن مردگان در تهران به کنترل مخالفین درآمد و نیز تحریکات قابل توجهی درباره ثبت ارقام قبور مقتولین از هر دو طرف به عمل آمد پزشکانی که مدت 36 ساعت کار کرده بودند عقیده داشتند که رقم 300 تا 400 کشته و 3000 تا 4000 مجروح که در بیمارستانها و مراکز درمانی درمان سرپایی شده‌اند برآوردی منطقی است."
2. پرویز راجی ، خدمتگزار تخت طاووس، ترجمه: ح.ا.مهران، انتشارات اطلاعات، چاپ اول: 1364، صص253ـ254. https://iichs.ir/vdcj.xeifuqevosfzu.html
