وقایع تاریخی قیام قم از قلم آیت‌‏الله پسندیده

بسم الله الرحمن الرحیم
برای ضبط تاریخ بسیار خلاصه و مختصر از حالات آیت‏‌الله مرحوم حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی طاب ثراه را به عرض می‌‏رسانم. معظم له برادر مرحوم آیت‏‌الله العظمی آقای حاج شیخ محمدتقی نجفی مشهور به آقانجفی بودند که آن مرحوم ارشد و اعرف مجتهدین اصفهانی بودند و در اصفهان در تاریخ 1307 قمری برابر 1267 شمسی ناصرالدین شاه قاجار قرارداد امتیاز تنباکو و توتون را با کمپانی رژی تالبوت و شرکا منعقد و فرمان به امضای شاه رسید. جریان امتیاز انحصاری به عرض اعلم مراجع وقت آیت‌‏الله اعظم مرحوم حاج میرزا حسن شیرازی طاب ثراه در سامرای عراق رسید. و معظم‌‏له جمادی‌‏الاولی 1309 قمری مطابق آذر 1270 شمسی حکم تحریم به این نحو صادر فرمودند:
بسم الله الرحمن الرحیم الیوم استعمال تنباکو و توتون بای‏نحو کان در حکم محاربه با امام زمان صلوات‏‌الله و سلام علیه است. حرره الاحقر محمدحسن الحسینی.
صدور این فتوی و قیام علمای ایران و رجال و قاطبه ملت و حتی اندرون خود ناصرالدین شاه موجب شد که دولت به زور متوسل شود. و در اصفهان مسعود میرزا ظل‏سلطان مشهور در مقابل مرحوم آقای نجفی و مرحوم حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی به انواع فشارها متوسل و حتی از دولت تلگراف تهدید مرحوم آقا نجفی مخابره و با این اوضاع ایشان و مرحوم حاج آقا نورالله به مقاومت قاطعانه ادامه دادند. و با همکاری با علمای تهران و غیره قرارداد ملغی شد. تجار تنباکوی اصفهان دخانیات خود را به فقرا تقسیم کردند. و یکی از تجار 12 هزار کیسه تنباکوی خود را با چند پیت نفت آتش زد و درس عبرتی به شاه و کمپانی و ممالک داده شد. این قدرت قلم مرجع دینی بود. به قول ناپلئون امپراطور فرانسه قلم از شمشیر برنده‏‌تر است. و به این فتوا تمام قدرت داخلی و خارجی نتوانست مقاومت کند. این یکی از قیام‌ها بود. و قیام رهبر انقلاب حضرت آیت‏‌الله العظمی خمینی در تاریخ کنونی مافوق نهضت‌ها بوده و به ادامه دادن آن اطمینان و امیدواری برقرار است.

2ـ مقام عالی علمی و سیاسی حضرت آیت‏‌الله مرحوم حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی به درجه‏‌ای رفیع بود که مراجع عظام تقلید ایشان را به طراز اول انتخاب نمودند. و پیش از تشکیل مجلس دوم ایران در تاریخ آبان 1289 شمسی ایشان در مجلس شورای ملی ایران شرکت نکردند. ولی مرحوم آیت‏‌الله مدرّس شهید شرکت کرده و این تکلیف را به نحو احسن انجام دادند.

3ـ پس از عزل محمدعلی شاه از سلطنت در تیرماه 1288 به سفارت روسیه پناهنده شد. و بعد به روسیه رفت و مجددا به نفع سلطنت و تحت حمایت دولت روسیه در تاریخ 21 رجب 1327 مطابق 1290 شمسی به نام خلیل تاجر بغدادی به ایران مراجعت و ارشدالدوله سردار سپاه محمدعلی میرزا توانست تهران را تسخیر نماید. کابینه تشکیل دهد و برای اصفهان اقبال‏‌الدوله را به حکومت منصوب کردند و معدل‏‌الملک پیشکار حکومت شد. در این اوقات مرحوم حاج آقا نورالله نجفی در اصفهان با جمعی از سیاسیون و مشروطه‏‌خواهان انجمن سری داشتند و اطلاعیه‏‌ای صادر می‏‌کردند و مرکز تجمع آنها مساجد و مخصوصا مسجد شاه بود. فشار اقبال‏‌الدوله زیاد شد تا اینکه ضرغام‌السلطنه بختیاری برحسب دستور سردار اسعد حاج علی خان با جمعی سوار بختیاری به اصفهان آمدند و با کمک علما و مردم و ایل بختیاری اقبال‌‏السلطنه فرار کرد. و مرحوم حاج آقا نورالله نجفی با کمال درایت و فراست ایستادگی کرد و بالاخره محمدعلی شاه در نتیجه جنگ فرار کرد. و سالارالدوله هم که از غرب قیام کرده بود و تا همدان پیشروی کرد، او شکست خورد و قوای ملی ایران ایل بختیاری و سپهدار تنکابنی و ملیون زمام امور را به دست گرفتند و احمدشاه نیز به سلطنت برقرار شد.

نوبت به کودتای سوم حوت سیدضیاءالدین طباطبایی رسید که در تاریخ سوم حوت 1299 تحت حمایت انگلیس تهران را اشغال و سیدضیاءالدین عبا و عمامه را به کلاه دولتی مشکی تبدیل و با فرمان احمدشاه قاجار نخست وزیر و مأمور تشکیل کابینه شد. پس از 90 روز کابینه سیدضیاء برای اختلافی که با رضاخان داشت، منحل گردید و به اصطلاح روز کابینه سیاه به هم ریخت و تبعید شد. تا 19 آبان 1302 سردار سپه رئیس‌‏الوزراء شد و کلید همه امور و انتخابات به دست او و شرکت نفت و در واقع سفارت انگلیس بود. و این طلای سیاه نفت اوضاع و سلطنت و دولت به هم ریخت. سه نفر مورد توجه برای کودتا بودند: امیرمفخم و نصرت‏‌الدوله و سیدضیاء. از شرحش می‌‏گذریم. بعد که سیدضیاء را کنار گذاشته و رضاخان سردارسپه برای جمهوری و پر از مشکلات و مخالفت‌ها برای سلطنت در نظر گرفته شد و مجلس پنجم مأموریت این امور را داشت، تمام انتخابات برخلاف قانون و با زور و دستور بود در تهران به طرز خاصی شد.و با اینکه مرحوم دکتر مصدق و مستوفی و میرزا سیداحمد بهبهانی و مرحوم مدرس به ترتیب و بعد از دیگران مشیرالدوله پیرنیا و مؤتمن‏‌الملک پیرنیا انتخاب شدند و سه جلسه از این دوره مؤتمن‏‌الملک پیرنیا رییس و مرحوم مدرس نایب رییس بودند؛ در دوره جلسات اخیر تفصیل زیادی است و بالاخره با ممانعت مرحوم مدرس و دکتر مصدق و دیگران برخلاف قانون و برخلاف میزان به نایب رییسی سیدمحمد تدین انقراض قاجاریه و تشکیل مجلس مؤسسان تصویب و پس از این اقدامات و نصب سردار سپه در تاریخ 14 اردیبهشت 1305 شمسی رضاخان سردار سپه تاج‌گذاری کرد که جلسات آن خواندنی است و مخالفت مردم و بالخصوص علمای عظام چشم‌گیر بود. و چون از مأموریت رضاخان و اموری که برخلاف اسلام و ایران باید انجام گیرد برجسته‌‏ترین علما و رجال مطلع بودند. بنابراین مرحوم حاج آقا نورالله نجفی در تاریخ آبان‌ماه 1306 شمسی به اتفاق مرحوم آقا کمال‏‌الدین شریعتمدار فرزند مرحوم آقانجفی عازم قم و قیام شدند. و به علمای بلاد اطلاع دادند و از شهرها جمعیتی از علما جمع شدند. و از خمین حجت‏‌الاسلام والمسلمین مرحوم حاج میرزا محمدمهدی طاب ثراه دایی بزرگ حقیر و اخوان به این جمع پیوست. علمای اصفهان زیاد بودند و مرحوم آیت‌‏الله سیدالعراقین و فشارکی و جمعی نیز به قم وارد شدند و در (اره‏دِه) مرکز خمین که فعلاً شهابه است.

آقای میرزا محمدعلی مجتهد در بین راه قم آمدند و داعی بدیدنشان رفتم. جماعت قم زیاد اقدامات زیادتر بود و علما به استقبال وارد می‏‌شدند. و این امر موجب نگرانی رضاشاه که تازه به سلطنت رسیده بود و قصد داشت سرباز و نظام اجباری گرفتن به قدرت خود افزوده تجدید قرارداد و کشف حجاب و خلع لباس روحانیت و منع روضه و عزای محرم و انحصار تریاک و نیز کلاه پهلوی و به جای سلام برداشتن کلاه را شبه ممالک اروپایی سازد، گردید. و در فکر قطع مخالفت بود بنابراین تیمورتاش ظالم قهار بسیار فاسد و جم را به قم خدمت مرحوم حاج آقا نورالله نجفی فرستاد و قول و قرار مساعد و انجام تقاضا را داد. و نخست وزیر حاج مخبرالسلطنه هدایت را نیز به قم فرستاد و قول دادند که تقاضاهای ایشان را عملی نمایند. و معظم له موافقت خود را با اعلام مخالفت موکول به تصویب مجلس شورای ملی نمودند. و چون قضیه حل نشد و مرحوم حاج آقا نورالله مثل اوایل سال 1303 که سردار سپه رییس‌‏الوزراء بود و به قم نزد مراجع عظام نجف رفت و توبه کرد و مراجع باور کردند گول نخورد و کنار نرفت، بنابراین در تاریخ شب 4 دیماه 1306 ناگهان به دار آخرت رحلت کردند. و مشهور بود که در یک ظرف دوا ایشان را مسموم کردند ولی قضیه کاملاً روشن نشد. و خداوند قادر متعال سزای رضاشاه و محمدرضا شاه را به آنها داد. و باید این تاریخ برای ماها عبرت باشد. و پس از رحلت آن مرحوم حضرات آیت‏‌الله مرحوم حاج آقا جمال‌‏الدین نجفی اصفهانی از تهران به قم مشرف شده و با حالت اغماء و بیهوشی نعش برادر بزرگ خود را تشییع کردند و جنازه به عتبات عالیات حمل گردید.

این برادر کوچک سالیان دراز در اصفهان و مسجد شیخ لطف‏‌الله با کمال لیاقت و درایت به امور مردم و امامت و تبلیغات دامنه‏‌دار و مورد علاقه و توجه عمومی ادامه دادند. و بعدا در طهران در حدود باغ پنبه به خدمات اسلامی اشتغال و مقبول‏‌العامه و بسیار متین و متواضع بودند. علت آمدنشان به تهران را نمی‏‌دانم یا فراموش کردم. با ایشان در اصفهان چند سال و در تهران در دو سال 1302 و 1303 شمسی چند ماه ملاقات و متفیض می‏‌شدیم. رحمهْ‌الله علینا و علیهم اجمعین والسلام. https://iichs.ir/vdcca0qi82bq1.la2.html

چگونه غرب آسیا آبستن بحران شد؟

فلسطین؛ مهمترین دغدغه بین‌المللی خمینی کبیر

نقش یهود و قدرتهای بین‌المللی در خلع سلطان عبدالحمید و زمینه‌های شکل‌گیری دولت اسرائیل در فلسطین

تولد شوم؛ قتل‌عام در اردوگاه‌های صبرا و شتیلا، سپتامبر سياه 1982

راز پیش‌‌نویس‌‌های بی‌شمار اعلامیه بالفور

وقایع تاریخی قیام قم از قلم آیت‌‏الله پسندیده