نقد تقوی مقدم بر کتاب «جابهجایی دو انقلاب» در با عنوان «شیعه، جامعه و سیاست در ایران» بر پیشخوان کتابفروشیها قرار گرفت
به گزارش روابط عمومی پژوهشکدهتاریخ معاصر؛ کتاب «شیعه، جامعه و سیاست در ایران»، که دربردارنده نقد سیدمصطفی تقوی مقدم بر کتاب «جابهجایی دو انقلاب» است، به همت انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر منتشر شد.
با پیروزی انقلاب اسلامی تکانهای نه تنها در عالم سیاست، بلکه در علم سیاست و حوزه انقلابپژوهی رخ داد و باعث شد انقلابپژوهان بنامی چون تدا اسکاچ پل در نظریه انقلاب خود تجدید نظر کنند و حتی موج چهارمی در نظریههای انقلاب ایجاد شد که در آن عامل فرهنگ و ایدئولوژی و رهبری در وقوع انقلابها در کانون توجه اندیشمندان قرار گرفت. یکی از آثاری که در این زمینه در ایران منتشر شده کتاب «جابهجایی دو انقلاب» (چرخشهای امر دینی در جامعه ایران) است که دکتر مهدی نجفزاده، از استادان علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، آن را نگاشته است. این کتاب به لحاظ نظری سخن تازه یا درخور توجهی درباره چرایی و چگونگی رویداد انقلاب اسلامی ندارد و نویسنده خود نیز اذعان کرده است هدف این کتاب تبیین چرایی انقلاب نیست، بلکه منطق جابهجایی انقلابها را توضیح میدهد. منظور از جابهجایی دو انقلاب نیز این است که انقلاب اسلامی میبایست در دوره قاجاریه و انقلاب مشروطه میبایست در دوره حکومت پهلوی رخ میداد، اما کاستیهای این کتاب سیدمصطفی تقوی مقدم را بر آن داشت تا در کتاب «شیعه، جامعه و سیاست در ایران» به نقد آن بپردازد.
تقوی مقدم در این کتاب ابتدا چهارچوب نظری، سؤال اصلی مفروض و فرضیه کتاب را بررسی کرده است تا میزان اعتبار علمی آنها و موفقیت یا عدم موفقیت نویسنده در اثبات مدعای خود روشن شود؛ سپس مدعاهای اصلی کتاب درباره تحولات تشیع از آغاز تا انقلاب اسلامی و نسبت شیعه با صوفیه و باطنیگری، تودهای شدن جامعه و ایدئولوژیک شدن مذهب و مواضع روشنفکران دوره پهلوی اول و دوم را بررسی و سرانجام به برخی از موارد ضعف دانش و نگرش تاریخی و تحلیلهای نویسنده کتاب اشاره کرده است.
فهرست مطالب
مقدمه
الف) نقد محتوایی
۱. چارچوب نظری: جابهجایی دو انقلاب
۲. مدرن بودن انقلاب مشروطه
3. مدرن بودن ایران دوران پهلوی
نسبت حکومت پهلوی با مشروطیت
مدرن بودن دوره پهلوی
۴. اصالت واقعیت یا اصالت نظریه؟
۵. شیعه، باطنیگری، صوفیگری
شیعه از درونگرایی رازورانه تا ظاهرگرایی مناسکی
آشفتگی مفهومی
شیعه، جامعه و سیاست
گفتمانهای شیعه
6. دوره پهلوی اول: روشنفکران و بنبست گفتمان پهلویسم
7. دوره پهلوی دوم: روشنفکران، جامعه تودهای و ایدئولوژیک شدن مذهب
دوره پهلوی دوم از نگاه نویسنده کتاب
تودهای شدن جامعه
اینجهانی شدن شیعه
۸. تاریخنگری
ایران و نظام سلطه
چپگرایی
استقلال و اصلاحپذیری حکومت پهلوی
تشیع، ایدئولوژی و انقلاب
روشنفکران، آمال علما و حاکمیت اسلام فقاهتی
۹. محدودنگری در تاریخنگاری؛ غفلت از تأثیر تحولات جهانی
۱۰. ضعف دانش و نگرش تاریخی
۱۱. فردی شدن دوباره مذهب
ب) کاستیهای شکلی
فهرست منابع
نامهای اشخاص
انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر کتاب «شیعه، جامعه و سیاست در ایران» (نقدی بر کتاب «جابجایی دو انقلاب») نوشته سیدمصطفی تقوی مقدم را در هزار نسخه و 179 صفحه در سال 1404 منتشر کرده است.
جهت تهیه کتاب «شیعه، جامعه و سیاست در ایران» (نقدی بر کتاب «جابجایی دو انقلاب») به فروشگاه کتاب پژوهشکدهتاریخ معاصر در فضای مجازی یا مراکز پخش کتابهای این پژوهشکده در تهران و شهرستانها مراجعه فرمایید.