تاریخ معاصر - 30 تیر ۱۳۴۷

نظر آیت‌الله طالقانی درباره خلیل ملکی به روایت سند ساواک!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 30 تیر 1347 «سیدمحمود طالقانی، که روز 28 /4 /47 در طالقان بود، اظهار داشت: عباس عاقلی‌زاده و منوچهر صفا و سایر رفقایشان، که در زندان بوده‌اند، خیلی با هم صحبت می‌نمودیم؛ بچه‌های خوبی هستند، ولی افسوس پیرو شخص خلیل ملکی هستند که نه دین دارد و نه سیاستمدار است.
طالقانی در جواب اینکه مگر شما با ملکی اختلاف عقیده‌ای دارید، گفت: بلی او اصلا دین ندارد؛ با من خیلی مأنوس است. مدتی در زندان با هم بودیم و وقتی که از زندان بیرون آمدم به دیدن من آمد، ولی اصولا مرد بی‌ثباتی است؛ زیرا قبلا عضو حزب توده بوده است و همین طور انشعابات زیادی پیدا کرد؛ چون خودخواه بود می‌خواست مستقلا موفق شود؛ آن هم نتوانست و آخر هم مطیع دستگاه شد و خودش را آلوده ادا و فکر کرد اگر مدتی را در زندان به سر برد دنیا زیرورو می‌شود.
طالقانی افزود: اتفاقا در زندان بین رفقای ما با آقایان سوسیالیست‌ها از جمله صفا و عاقلی‌زاده شکاف ایجاد شده و اختلافات شدیدی بروز کرد. من گفتم: بابا اگر قرار باشد ما در زندان هم با هم اختلاف داشته باشیم، پس چرا اصلا مبارزه کردیم. آن موقع فهمیدم که در زندان افرادی هستند واقعا کم‌تجربه و متعصب خشک. واقعا ناامید شدم. در جریان کار بودم و نمی‌گذاشتم اختلاف زیاد دامنه یابد. آنها را آشتی دادم. وقتی که آزاد شدم ملکی و یارانش به دیدن من آمدند. باز هم خوب بود موقعی که انقلاب سفید جاری در ایران پیدا شد، ملکی نقشه‌هایش برآب شد و با ارسنجانی به مبارزه برخاست. در موقعی که با ارسنجانی بحث می‌کرد، ارسنجانی در بن‌بست مذاکرات به ملکی گفت: وطن ما یک کشور متدین و مسلمان است؛ با برنامه‌های اصلاحات ارضی شما که پیشنهاد می‌کنید موافق نیست. ملکی در آنجا تئوری اصلاحات ارضی مرا ارائه داد و دیگر ارسنجانی نتوانست حرفی بزند.
طالقانی سپس اظهار داشت: به عقیده من دستگاه با همه انقلابات سفیدش باز هم آزادی به مردم نداده است و اعمال زور و قدرت می‌نماید که با آزادی منطبق نیست».

ما ایرانی‌ها نمی‌دانیم چه کار می‌کنیم!

«ویت کنگ‌ها می‌جنگند و می‌دانند برای چه می‌جنگند، ولی ما ایرانی‌ها نمی‌دانیم داریم چکار می‌کنیم. دستگاه بعضی کارهایش واقعا خوب است با توجه به اینکه خیلی کارهایش هم خطاست، ولی امثال ملکی‌ها به کارهای خوب دستگاه هم حمله می‌کنند. من عقیده دارم کار خوب را هر کس انجام بدهد باید استقبال کرد و گفت خوب است و اگر خوب نباشد مرد مبارز در هر وضع و حالی نمی‌بایستی آن را تأیید نماید وانگهی اگر دستگاه می‌داند آزادی کاملی در کار است باید از انتقادات مطبوعات استقبال نماید و مطبوعات کاملا آزاد باشد.
ویت کنگ‌ها فقط و فقط یک هدف دارند و آن هم این است که می‌گویند مردم ویتنام باید حاکم بر سرنوشت خود و مملکت خود باشند و دیگران نباید در کارشان دخالتی داشته باشند. این چیز دیگری نیست، بلی آنها واقعا از صمیم قبل در این راه مبارزه می‌کنند و از کشته شدن نمی‌هراسند».
در «ملاحظات» این سند آمده است: تحقیق مستقیم از نام‌برده پیرامون اظهاراتش به حفاظت منبع لطمه وارد خواهد ساخت؛ ضمنا مسافرت سیدمحمود طالقانی به طالقان قبلا اعلام گردیده است.[1]

«نهضت آزادی با همکاری با آیت‌الله شریعتمداری به نهضت خیانت کرد»!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 30 تیر 1347 «مهدی غضنفری اظهار داشت که مهندس مهدی بازرگان و دارودسته‌اش افرادی مرتجع هستند؛ زیرا به نهضت ملی با تکروی‌های خود خیانت کرده‌اند و از جمله مثال آورد که آنها از آیت‌الله شریعتمداری جانبداری می‌کنند و با وی در تماس هستند و اظهار عقیده نمود که چون [آیت‌الله] شریعتمداری به [آیت‌الله] خمینی خیانت نمود و خود را به دستگاه فروخت، پس بازرگان و رفقایش هم با همکاری با خائن خود خیانت‌ پیشه کرده‌اند».
این سند می‌افزاید: غضنفری در جواب این اعتراض که بازرگان و دوستانش زندان رفته‌اند و از مبارزین درجه اول هستند گفت که زندان رفتن دلیل نمی‌شود؛ ممکن است یک مأمور ساواک هم برای رد گم کردن به زندان برود و از جمله اینکه بختیار‌ها. آرامش‌ها. ابتهاج‌ها و هدایت‌ها و علوی‌مقدم‌ها و حتی آزموده‌ها هم در تضاد با هیئت حاکمه به زندان رفته‌اند.
غضنفری از دکتر غلامحسین صدیقی، اللهیار صالح، داریوش فروهر و سایر سران جبهه ملی انتقاد نمود و گفت: اینها بودند که مبارزه را به عقب انداختند و عقیده داشت که دکتر محمدعلی خنجی شم سیاسی قوی دارد و هر موقع که زمان را مساعد بداند خود اقدام خواهد کرد و افزود: هستند کسانی که از وی حمایت بی‌دریغ نمایند.
در «ملاحظات» این سند آمده است: مهدی غضنفری از طرفداران دکتر محمدعلی خنجی است؛ ضمنا تحقیق مستقیم از وی پیرامون اظهاراتش باعث شناسایی منبع خواهد گردید.[2]

ناظران انتخابات انجمن‌های شهر، به مراکز استان‌ها اعزام شدند

فرمانداری‌های سراسر کشور اوراق و دفاتر انتخابات انجمن‌های شهر را دریافت داشتند و هم‌اکنون فرمانداری‌ها مشغول مشخص کردن محل حوزه‌های صدور کارت انتخاباتی هستند و پس از اعلام آمادگی کلیه فرمانداری‌ها، بلافاصله دستور شروع صدور کارت انتخابات و ثبت اسامی شرکت‌کنندگان در سراسر کشور صادر می‌شود.
دیروز از طرف وزارت کشور احکام ناظران انتخابات انجمن‌های شهر صادر شد. ناظران مأموریت یافتند که در استان‌ها و فرمانداری‌های کل، در امر انتخابات و کنترل صحت انتخابات با استانداران و فرمانداران کل همکاری کنند.
امروز یک مقام رسمی در وزارت کشور گفت که بر طبق قرائن موجود، احتمال دارد که دستور شروع انتخابات در فاصله روزهای 15 تا 17 مردادماه صادر گردد.[3]

دو مرکز تربیت معلم تأسیس می‌شود

آموزشگاه‌های حرفه‌ای منحل می‌شود و در هنرستان‌ها ادغام می‌گردد. هنرستان‌ها امسال از دارندگان کارنامه سال دوم متوسطه ثبت‌نام می‌کنند و دارندگان مدرک سال ششم ابتدایی دیگر از این پس پذیرفته نخواهند شد.
مقامات سازمان فنی و حرفه‌ای وزارت آموزش و پرورش امروز ضمن اظهار این مطلب، اطلاعات جدیدی پیرامون تشکیل مراکز جدید تربیت معلم و اساسنامه جدید تحصیلات فنی و حرفه‌ای در اختیار خبرنگاران قرار دادند.
به موجب اساسنامه جدیدی که برای تربیت معلمین حرفه‌ای تهیه شده است، دو مرکز تربیت معلم از امسال شروع به کار خواهد کرد.
یکی از این مراکز تربیت معلم حرفه‌ای، برای تربیت معلمین فنی خواهد بود که این دوره در رشته‌های مربوط به امور صنعتی، کشاورزی، بازرگانی تشکیل می‌گردد. شرط ورود به مراکز تربیت معلم حرفه‌ای، داشتن دیپلم کامل هنرستان‌های پسران و دختران خواهد بود. از داوطلبان امتحان مسابقه ورودی و مصاحبه به عمل می‌آید.
دوره این مراکز دو سال است و علاوه بر دروس عملی و نظری در رشته‌های علوم تربیتی، روان‌شناسی، آموزش و پرورش، روش‌های تدریس علمی نیز به آنان تعلیم داده می‌شود.
مرکز دیگر برای تربیت معلمین راهنما برای دوره راهنمایی دبیرستان‌ها می‌باشد و به این منظور مرکزی به نام مرکز تربیت کمک‌دبیر فنی جهت راهنمایی رشته‌های خدمات کشاورزی، صنعت، بازرگانی تشکیل می‌شود.
دیپلمه‌های ریاضی، ادبی، طبیعی، بازرگانی و منشی‌گری می‌توانند در این دوره تحصیل کنند.
برنامه این مرکز علاوه بر دروس عملی و نظری شامل علوم تربیتی می‌باشد.
دوره این مرکز دو سال است. به داوطلبان پس از دوسال گواهینامه فوق دیپلم داده می‌شود. فارغ‌التحصیلان در صورتی که بعد از پایان خدمت حاضر به ادامه خدمت نباشند، مطابق مقرراتی که برای معلمین مرکز تربیت معلم حرفه‌ای وجود دارد، با آنان رفتار می‌شود.[4]

مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی تمدید نمی‌شود

امروز وزارت دارایی اعلام کرد: مهلت قانونی برای تسلیم اظهارنامه عصر فردا پایان می‌پذیرد و به‌هیچ‌وجه تمدید نخواهد شد؛ زیرا منع قانونی دارد.
در متن قانون، آخرین روز تسلیم اظهارنامه روز 31 تیرماه پیش‌بینی شده است؛ به همین جهت شایعات مربوط به تمدید مهلت تکذیب می‌شود و آخرین فرصت تا پایان وقت اداری فردا خواهد بود.[5]

اعلام برائت خاندان بختیاری از تیمور بختیار!

جراید امروز کشور عریضه سرگشاده‌ای از اعضای خاندان بختیاری در اعلام برائت از یک عضو این خاندان، یعنی تیمور بختیار، رئیس اسبق ساواک، را منتشر کردند.
در این عریضه سرگشاده خطاب به محمدرضا پهلوی آمده است:
متأسفانه اخیرا یکی از افراد وابسته به این خاندان متهم به کردار ناصواب و ناشایستی گردیده که صرف اتهام آن هم موجب شرمساری و نگرانی هر ایرانی، به‌ویژه ایل بختیاری خواهد بود؛ بنابراین صراحتا اعلام می‌داریم هر گونه رفتار و کردار که در مظان تجاوز به حقوق ملی و اساسا به حریم شامخ سلطنت ایران باشد، نزد اینجانبان و ایل بختیاری منفور و محکوم است و از پیشگاه شاهنشاه معدلت‌گستر استدعا داریم اوامر ملوکانه به رسیدگی‌های لازم شرف صدور یابد تا در صورت تحقق اتهام، مجازاتی که موجب عبرت و تنبه سبک‌سران و ابلهان باشد معمول گردد.
جان‌نثاران: آقاخان بختیار، مهندس قباد ظفر، جهانشاه صمصام، جمشید امیربختیاری، رستم امیربختیاری، ملکشاه ظفر، شکرالله بختیاری‌پور، مجید بختیار بختیاری‌ها، هرمز احمدی.[6]

دیدار وزیر خارجه تونس با شاه!

جراید امروز کشور نوشتند: شاهنشاه آریامهر عصر دیروز حبیب بورقیبه، وزیر خارجه تونس را که هفته گذشته در رأس یک هیئت اقتصادی وارد تهران شد، به حضور پذیرفتند.
وزیر خارجه تونس پیش از ظهر امروز تهران را ترک گفت.
آقایان علی‌نقی عالیخانی: وزیر اقتصاد، مجید رهنما: وزیر علوم، امیرخسرو افشار: معاون کل وزارت امور خارجه، صدری: رئیس کل تشریفات وزارت خارجه، شخصیت برجسته تونسی را هنگام ترک تهران بدرقه کردند.
هیئت اقتصادی تونس، که همراه وزیر خارجه آن کشور به ایران سفر کرده بود، در تهران باقی خواهد ماند و به مذاکرات خود با مقامات اقتصادی ایران ادامه می‌دهد.[7]
روزنامه «خراسان» نیز نوشت: بر اساس مذاکراتی که تاکنون انجام شده است، ایران در مقابل فروش انواع محصولات پتروشیمی و کالاهایی از قبیل یخچال، اتومبیل سواری، کامیون، نفت، پارچه‌های نخی، خاویار و خشکبار به تونس از این کشور گوشت، گوسفند، شمش سرب و فسفات خریداری خواهد کرد.[8]

هیئت بازرگانی کره به تهران می‌آید

یک هیئت بازرگانی از کره جنوبی روز چهارشنبه وارد تهران می‌شود.
ریاست این هیئت با آقای بو. هی. هپونک لی، نایب‌رئیس اتاق‌های بازرگانی کره و رئیس «سیتی‌بانک کره»، می‌باشد.
اعضای هیئت نُه تن از بازرگانان آن کشور می‌باشند و طی دو روز اقامت در تهران در اتاق بازرگانی تهران با تجار و همچنین با آقای دکتر یگانه، معاون وزارت اقتصاد، ملاقات و مذاکره خواهند نمود.[9]

نانوایی‌های بدون پروانه بسته می‌شود

امروز یک دکان نانوایی به علت گران‌فروشی تعطیل گردید.
۵۳۲ دکان نانوایی که بدون داشتن پروانه رسمی در تهران کار می‌کنند، تعطیل خواهد شد.[10]

دکتر اقبال رئیس شورای‌عالی انستیتو تغذیه شد

شورای عالی انستیتو خواربار و تغذیه ایران در جلسه اخیر خود، که صبح امروز با حضور وزیر بهداری تشکیل گردید، آقای دکتر منوچهر اقبال، مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت ایران، را به سمت رئیس شورای عالی این انستیتو برگزید.
در این جلسه آقای دکتر محمود علومی گزارش امور تحقیقاتی و آموزشی انستیتو را به اطلاع شورا رسانید که مورد بحث و بررسی قرار گرفت.[11]

رآکتور اتمی در دانشگاه آریامهر

در دومین جلسه کنفرانس تبدیل آب شور به شیرین که صبح امروز در استانداری بنادر و جزایر خلیج فارس تشکیل گردید، آقای یمین افشار، استاندار استان ساحلی، گفت: کشور ما از لحاظ منابع طبیعی یکی از بزرگ‌ترین مراکز انرژی جهان و از لحاظ نیروی انسانی یکی از برومندترین جوامع انسانی قرن بیستم است.
سپس آقای دکتر نوهدانی در این جلسه اظهار داشت: ما به‌زودی طرحی جهت ساختن یک راکتور اتمی آزمایشی در دانشگاه صنعتی آریامهر پیاده خواهیم کرد که بر اساس آن پروژه تبدیل آب شور به شیرین هرچه زودتر به مرحله عمل نزدیک شود.[12]

پیام سران سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان

جراید امروز کشور نوشتند: امروز مصادف با چهارمین سالروز تأسیس سازمان همکاری عمران منطقه‌ای که ایران و ترکیه و پاکستان در آن عضویت دارند، می‌باشد. به همین مناسبت دیشب از طرف سران سه کشور پیام‌هایی فرستاده شد؛ همچنین نخست‌وزیران و وزرای خارجه سه کشور پیام‌هایی فرستادند.
در پیام محمدرضا پهلوی آمده است:
ما همواره با مسرت خاطر به پیشرفت‌های سالیانه همکاری عمران منطقه‌ای و فعالیت‌های آن در رشته‌های اقتصادی و فرهنگی و فنی می‌نگریم. سه کشور عضو طی چهار سال گذشته در کلیه امور اقتصادی همکاری‌های شایان توجهی به عمل آورده‌اند و این خود نشان می‌دهد که با همکاری مؤثر و استفاده از منابع ملی می‌توانند مرحله اقتصاد محصول واحد را پشت سر گذاشته، در نتیجه راه صنعتی شدن و وصول به مرحله اقتصاد متنوع را هموار سازند.
تحقق یافتن سریع این مسئله برای کشورهای ما اهمیت حیاتی داشته و برای جلوگیری از خطرات حاصل از شکاف روزافزون بین کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته حتمی و ضروری می‌باشد.
این ضرورت و همچنین رشته‌های ناگسستنی دوستی و برادری که سه کشور ما را به هم می‌پیوندد، بهترین ضامن تحقق پیروزمندانه هدف‌هایی است که ما در تاریخ ۲۱ ژوئیه ۱۹۶۴ در استانبول برای خود تعیین نمودیم.

پیام نخست‌وزیران

آقای هویدا، نخست‌وزیر، در پیام خود ضمن تقدیر از پیشرفت کارهای گذشته که در مدت کم انجام شد، در مورد آینده گفت: «من اطمینان دارم که در سال‌های آینده سازمان همکاری عمران منطقه‌ای همچنان روح همکاری خود را که همواره نیروی محرک آن خواهد بود، حفظ خواهد کرد».
آقای سلیمان دمیرل، نخست‌وزیر ترکیه، در پیام خود گفت: «سازمان همکاری عمران منطقه‌ای یک تجلی بارز و نمونه زنده‌ای از همکاری‌های متقابل اقتصادی سه کشور عضو محسوب می‌گردد. دولت اینجانب کماکان و بیش از پیش از سازمان و برنامه‌های آن بی‌دریغ حمایت خواهد کرد و ملت ترکیه همگام با برادران ایرانی و پاکستانی خود مساعی مجدانه خویش را با هماهنگی و قدرت کامل تجهیز و دنبال خواهد نمود».

طرح‌های مشترک

در پیام‌های وزرای خارجه سه کشور، آقای ارشد حسین، وزیر امور خارجه پاکستان، گفت: «تاکنون پنجاه طرح صنعتی به عنوان پروژه‌های مشترک صنعتی جهت اجرا مورد تصویب قرار گرفته است».
آقای احسان صبری چاگلایانگیل، وزیر امور خارجه ترکیه، در پیام خود گفت: «موجب خوش‌وقتی است که قرارداد پرداخت‌های مشترک امضا رسیده است و همچنین موجب رضایت است که طرح‌های مشترک صنعتی وارد مرحله بهره‌برداری می‌گردند».[13]

سفیر عراق: رژیم جدید عراق خواستار توسعه روابط با ایران است!

جراید امروز کشور نوشتند: محمد حسین آل یاسین، سفیر عراق در ایران، امروز اعلام کرد: «تحولات در عراق نه‌تنها اثراتی منفی در روابط ایران و عراق نخواهد داشت، بلکه مطمئن هستم که رژیم جدید خواستار توسعه بیشتر روابط از حد فعلی با ایران و دیگر کشورهای مسلمان جهان است».
دیپلمات عراقی که در راه توسعه روابط ایران و عراق از هنگام انتصاب به سمت سفیر عراق در ایران از هیچ‌گونه کوششی فروگذار نکرده است، تأکید کرد که تحولات اخیر عراق صرفا یک امر داخلی بوده است.
وی گزارش‌های خبرگزاری‌های جهان را مبنی بر اینکه انقلاب اخیر انقلاب خونین بود، تکذیب کرد.
سفیر عراق گفت که رژیم جدید هم‌اکنون بر سراسر عراق کنترل دارد.
وی افزود که با چهره‌های تازه حکومت عراق آشناست و حکومت جدید به‌طور عمومی یک حکومت میانه‌رو و علاقه‌مند به امر پیشرفت و توسعه داخلی و توسعه روابط با کشورهای مسلمان جهان من جمله ایران و ترکیه است.
سفیر عراق گفت که رژیم جدید در جوامع عراق از محبوبیتی کم‌نظیر برخوردار است.

روابط ایران و عراق

در مورد روابط ایران و عراق، دیپلمات عراقی اظهار امیدواری کرد که مشکلات ایران و عراق در راه توسعه روابط که چندی قبل با سفر طاهر یحیی، نخست‌وزیر برکنارشده عراق، به ایران بدان اشاره شد، زودتر از موعد مقرر حل و فصل گردد.
وی افزود: «به‌هرحال، دولت عراق هم‌اکنون سرگرم حل و فصل مسائل داخلی است و در آینده بسیار نزدیک مسائل مربوط به روابط خارجی عراق، به‌خصوص روابط عراق با ایران، مورد مطالعه قرار خواهد گرفت».
آل یاسین گفت که وی هم‌اکنون سرگرم تهیه گزارشی از پرونده روابط ایران و عراق برای اطلاع وزیر خارجه جدید عراق، ناصر الحانی، است و این گزارش ظرف چند روز آینده به بغداد ارسال خواهد شد و وی ممکن است شخصا برای تسلیم آن به بغداد برود.

اعلامیه سفارت عراق

سفارت جمهوری عراق در تهران اعلامیه‌ای پیرامون تحولات اخیر در آن کشور انتشار داد. در اعلامیه سفارت عراق اشاره شده است که در بامداد روز 17 ژوئیه ۱۹۶۸م شورای فرماندهی انقلاب زمام کلیه امور کشور عراق را در دست گرفت و کلیه این اقدامات بدون خونریزی به وقوع پیوست.
عبدالرحمن عارف از کلیه سمت‌های خود برکنار و به خارج از عراق تبعید و دولت طاهر یحیی نیز برکنار گردید.
اعلامیه سفارت عراق حاکی است انقلاب ۱۷ ژوئیه انقلاب ملی است و خصوصیات گروه معینی را در بر ندارد.
به موجب اعلامیه شورای فرماندهی انقلاب، عراق تمام قوانین و آیین‌نامه‌های سازمان ملل و سایر پیمان‌ها و قراردادهای منعقده با سایر کشورها و نیز مقررات بی‌طرفی را محترم می‌شمارد و کوشش می‌کند که محکم‌ترین روابط برادرانه و دوستانه را با کشورهای عربی و کشورهای اسلامی و دوست برقرار سازد.[14]

ایران حکومت جدید عراق را به رسمیت شناخت

آخر وقت امروز، سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ سؤال مبنی بر چگونگی شناسایی حکومت جدید عراق اظهار داشت: «با توجه به اطلاعیه‌ای که از سفارت شاهنشاهی ایران در بغداد و سفارت عراق در تهران درباره تشکیل حکومت جدید عراق به وزارت امور خارجه ایران رسیده است، دولت شاهنشاهی ایران حکومت جدید عراق را به رسمیت شناخته است و روابط برادری، دوستی و همجواری ایران و ملت عراق همچنان به قوت خود باقی است و ادامه خواهد داشت».[15]

کودتای عراق انقلابی سفید و امری داخلی!

بر اساس گزارش «آیندگان» مقامات سفارت عراق در تهران دیروز اخبار خبرگزاری‌ها را درباره آشفتگی اوضاع و خونریزی در عراق تکذیب کردند و اعلام داشتند که انقلاب 17 ژوئیه یک «انقلاب سفید» و «امری داخلی» بوده است.
روزنامه «آیندگان» همچنین نوشت: به قرار اطلاع آقای آل یاسین، سفیر عراق در تهران، تقاضای ملاقات با وزیر خارجه را کرده است و احتمال دارد این ملاقات ظرف 24 ساعت آینده صورت پذیرد.[16]

تحولات اخیر خاورمیانه مورد بررسی شاه و ایوب‌خان قرار گرفت

جراید امروز کشور نوشتند: رهبران ایران و پاکستان امروز در دومین روز اقامت پرزیدنت ایوب‌خان در تهران مذاکرات خویش را پیرامون مسائل مورد علاقه دو کشور دنبال کردند.
در مذاکرات امروز رهبران دو کشور، وزیران خارجه ایران و پاکستان و همراهان برجسته ایوب‌خان حضور داشتند.
رهبران ایران و پاکستان دیروز ناهار را به‌طور خصوصی صرف کردند و مذاکرات غیررسمی میان آنان صورت پذیرفت.
شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت ایوب‌خان عصر دیروز نیز به مدت یک ساعت و نیم با یکدیگر گفت‌وگو کردند.
یک مقام مطلع در سفارت پاکستان به خبرنگاران گفت که شاهنشاه آریامهر در ساعت 5 بعد از ظهر به کاخ سعدآباد نزول اجلال فرمودند و در مقابل در ورودی کاخ مورد استقبال پرزیدنت ایوب‌خان قرار گرفتند.
رهبران ایران و پاکستان سپس به مدت یک ساعت و نیم به‌طور خصوصی مسائل بین‌المللی و مسائل مورد علاقه دو کشور را در محیطی دوستانه و سرشار از صمیمیت مورد بررسی قرار دادند.
این مذاکرات جوانب مختلف روابط ایران و پاکستان و پیشرفت‌های اقتصادی در ایران و پاکستان را دربر گرفته است.

مصاحبه مطبوعاتی

پرزیدنت ایوب‌خان بامداد فردا تهران را برای انجام معاینات پزشکی به سوی لندن ترک خواهند گفت و امروز در یک مصاحبه مطبوعاتی شرکت می‌کنند.
آقای ارشد حسین، وزیر خارجه پاکستان، که همراه ایوب‌خان به ایران سفر کرده است، امروز تأیید کرد که پرزیدنت ایوب‌خان برای سفر به اتحاد جماهیر شوروی دعوت شده‌اند، ولی تاریخ این سفر هنوز تعیین نگردیده است.
وزیر خارجه پاکستان افزود که ایوب‌خان در مدت اقامت دو هفته‌ای خویش در لندن با رهبران وایت‌هال پیرامون مسائل مربوط به پاکستان و بریتانیا مذاکراتی صورت خواهند داد.
بنا بر گزارش خبرگزاری‌های خارجی، ایوب‌خان علاوه بر دیدار از انگلستان از کشورهای آلمان غربی و یوگسلاوی نیز به‌طور غیررسمی دیدن خواهند کرد.

تفسیر رادیو لندن

بخش فارسی بنگاه سخن‌پراکنی بریتانیا (بی‌بی‌سی) دیشب تفسیری پیرامون سفر ایوب‌خان به ایران و سایر کشورهایی که مورد بازدید وی قرار خواهد گرفت، انتشار داد.
در این تفسیر گفته شده است: سال گذشته رهبران ایران و پاکستان و ترکیه در کنفرانسی در رامسر به بررسی مسائل مشترک پرداختند. در این کنفرانس که پس از وقوع جنگ اعراب و اسرائیل تشکیل گردید، برای رهبران سه کشور فرصتی بود که مسائل مربوط به خاورمیانه را مورد بررسی قرار دهند و تصمیمات و نظریات مشترک خویش را در این مورد اعلام دارند.

نگاهی به جنگ‌های شش‌گانه اعراب و اسرائیل

در مورد خلیج فارس، پاکستان مانند ایران مایل است که در این قسمت از جهان صلح برقرار گردد. آینده روابط ایران و عراق با وقوع کودتا در این کشور هنوز روشن نیست و تمام اینها مسائلی است که شاهنشاه ایران مایل‌اند نظریات پرزیدنت ایوب‌خان را درباره آنها بدانند.
در طول سال گذشته ایران و پاکستان همچنان تماس بیشتری با اتحاد شوروی برقرار نموده‌اند و دیداری که در ماه آوریل گذشته کاسیگین از ایران و پاکستان به عمل آورد، به این نتیجه ختم گردید که شوروی از لحاظ اقتصادی و فنی به این دو کشور کمک خواهد کرد. در ماه‌های اخیر صحبت از این شده که ممکن است شوروی به پاکستان اسلحه بدهد. این خبر که پاکستان پایگاه‌های آمریکا را در پیشاور خواهد بست، در تهران ظاهرا چنین تعبیر گردیده که چون پاکستان می‌خواهد در مقابل هند خود را تقویت کند، از این نظر حاضر است امتیازاتی به شوروی بدهد.[17]

پی‌نوشت‌ها:

[1]. آیت‌الله سیدمحمود طالقانی به روایت اسناد ساواک، ج 2، ص 309.

[2]. اللهیار صالح به روایت اسناد ساواک، ج 2، ص 397.

[3]. اطلاعات، 30 تیر 1347، ص 24.

[4]. همان‌جا.

[5]. همان‌جا.

[6]. همان‌جا.

[7]. همان، ص 21؛ آیندگان، 30 تیر 1347، ص 16.

[8]. خراسان، 30 تیر 1347، ص 12.

[9]. اطلاعات، 30 تیر 1347، ص 21.

[10]. همان‌جا.

[11]. همان‌جا.

[12]. همان‌جا.

[13]. همان، صص 1 و 4؛ آیندگان، 30 تیر 1347، صص 1 و 16.

[14]. اطلاعات، 30 تیر 1347، صص 1 و 4.

[15]. همان، ص 1.

[16]. آیندگان، 30 تیر 1347، ص 16.

[17]. همان، صص 1 و 15؛ اطلاعات، 30 تیر 1347، صص 1 و 4.