زمانی که ائتلافی از نیروهای گوناگون و حتی متضاد برای عزل نجفقلی خان صمصام‌السلطنه بختیاری و صدارت حسن وثوق‌الدوله همصدا شده بودند شاید خیلی‌ها نمی‌دانستند که در دولت وثوق «مالیه و قشون ایران زیرنظر معلمان و فرماندهان انگلیسی قرار خواهد گرفت». آرمیتاژ اسمیت و ژنرال دیسن، برای مالیه و اداره قشون حاضر به یراق بودند.
بحرانهای بسیاری سبب رویگردانی از صمصام‌السلطنه بود. خشکسالی و قحطی بیداد می کرد. خاکساری از این بالاتر نبود که سفارت امریکا در محله‌های فقیرنشین دم پختک بار می‌گذاشت. «سال دمپختکی» احمدشاه خود گندم دولتی را در انبارها احتکار می‌رد و به نرخ گران می‌فروخت، و بدان سبب به « احمد علاف» اشتهار یافت.
شاه امر به استعفا کرده بود: «شما دیگر وزیر نیستید و استقامت شما در برابر شاه عواقب وخیم دارد». صمصام نمی‌توانست چشم از قدرت بدوزد پیشتر دندان آجیل خوریش را کشیده بود. آن‌قدر تمول داشت که وسوسه پَرِ جبرئیل نشود. آنچه پیرمرد را دله می کرد «سودای قدرت» بود : «ما استعفا نمی‌دهیم، شما ما را معزول کنید». وی حتی تا مدتها پس از تشکیل دولت وثوق بر سر حرف خود مانده بود : «من از مقام خود استعفا نداده‌ام. این مرد، قاچاقی آمده است. گرداننده این بازی معناً شاهزاده فیروز میرزای نصرت‌الدوله بود». نجفقلی خان با همه سادگی این مطلب آخری را چه خوب فهمیده بود. بدون وجود نصرت‌الدوله قرارداد 1919 و مثلثِ «وثوق‌الدوله، نصرت‌الدوله و صارم‌الدوله» کامل نبود.
آشی که در سفارت انگلیس برای ایران پخته بودند آن قدر شور بود که وثوق‌الدوله نیز به فغان درآمده بود :
ای کاش که ما نیز بمانیم و ببینیم
تا عاقبت کار از این فتنه چه زاید
کاری که این مرد مبادی آداب و خوش قریحه کرده بود از آن لٌرِ عامی که قدری هم لکنت داشت برنمی‌آمد. و مگر نه اینکه یکی از اتهامات صمصام‌السلطنه برای برکناری، بیسوادی او بود : «رئیس‌الوزرای امروزه مملکت ما شایسته نیست که زبان فارسی را هم نتواند حرف بزند و با خودی و بیگانه فقط و فقط لری حرف بزند».
آخرین نقش صمصام‌السلطنه، کدخدامنشی در ماجرای قوام و کلنل محمدتقی خان پسیان بود. صمصام‌السلطنه حکومت خراسان را پذیرفت و کلنل حضور صمصام را مغتنم می‌شمرد ولی به « ملاحظات زیاد» از رفتن طفره رفت. قتلِ کلنل به شمشیر صمصام میسر نبود و این آخرین نقشی بود که از وی بر جای ماند.
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
125- 2ع
سران و خوانین ایل بختیاری و فرزندان ایشان در اواسط قاجاریه 1. محمدحسین بختیاری (سپهدار) 2. اسفندیار بختیاری (سردار اسعد اول) 3. امامقلی خان ایلخانی 4. نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری 5. امیرقلی بختیاری 6. خسرو ایلخان ظفر 7. نصیر بختیاری (سردار جنگ) 8. جعفرقلی سردار اسعد 9. یوسف امیرمجاهد بختیاری
سران و خوانین ایل بختیاری و فرزندان ایشان در اواسط قاجاریه 1. محمدحسین بختیاری (سپهدار) 2. اسفندیار بختیاری (سردار اسعد اول) 3. امامقلی خان ایلخانی 4. نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری 5. امیرقلی بختیاری 6. خسرو ایلخان ظفر 7. نصیر بختیاری (سردار جنگ) 8. جعفرقلی سردار اسعد 9. یوسف امیرمجاهد بختیاری
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
5501- 1ع
چند تن از سران و خوانین ایل بختیاری در اواخر دوره ناصری از راست : محمدحسین سپهدار، اسفندیار بختیاری، نجفقلی صمصام‌السلطنه، جعفرقلی سردار اسعد
چند تن از سران و خوانین ایل بختیاری در اواخر دوره ناصری از راست : محمدحسین سپهدار، اسفندیار بختیاری، نجفقلی صمصام‌السلطنه، جعفرقلی سردار اسعد
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
4636- 1ع
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری با لباس رزم در دوره مشروطیت
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری با لباس رزم در دوره مشروطیت
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
4909- 1ع
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری با لباس رزم در دوره مشروطیت
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری با لباس رزم در دوره مشروطیت
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
3974- 7ع
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
1319- 124ط
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری نخست‌وزیر دوران مشروطیت
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری نخست‌وزیر دوران مشروطیت
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
3351- 1ع
عزیمت ابوالقاسم ناصرالملک به مجلس شورای ملی برای قبول نیابت سلطنت احمدشاه قاجار با حضور محمدولی خان خلعتبری (نخست‌وزیر) و جمعی از سران و خوانین بختیاری. 1. نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری 2. صادق صادق (مستشارالدوله) 3. ابوالقاسم ناصرالملک 4. محمدولی خلعتبری 5. حسن اسفندیاری (محتشم‌السلطنه) 6. نصرت‌الله امیراعظم 7. علیقلی سردار اسعد 8. یوسف امیرمجاهد بختیاری 9. نصیر بختیاری (سردار جنگ)
عزیمت ابوالقاسم ناصرالملک به مجلس شورای ملی برای قبول نیابت سلطنت احمدشاه قاجار با حضور محمدولی خان خلعتبری (نخست‌وزیر) و جمعی از سران و خوانین بختیاری. 1. نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری 2. صادق صادق (مستشارالدوله) 3. ابوالقاسم ناصرالملک 4. محمدولی خلعتبری 5. حسن اسفندیاری (محتشم‌السلطنه) 6. نصرت‌الله امیراعظم 7. علیقلی سردار اسعد 8. یوسف امیرمجاهد بختیاری 9. نصیر بختیاری (سردار جنگ)
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
907- 1ع
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری
55- 2ع
احمد قوام، حسن وثوق و عده‌ای از سران و خوانین بختیاری در دوران مشروطیت. 1. غلامحسین بختیاری (سردار محتشم) 2. نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری 3. احمد قوام 4. حسن وثوق 5. یوسف امیرمجاهد بختیاری
احمد قوام، حسن وثوق و عده‌ای از سران و خوانین بختیاری در دوران مشروطیت. 1. غلامحسین بختیاری (سردار محتشم) 2. نجفقلی صمصام‌السلطنه بختیاری 3. احمد قوام 4. حسن وثوق 5. یوسف امیرمجاهد بختیاری
iichs.ir/vdci.5apct1apybc2t.html
تگ ها
