تاریخ معاصر - 4 تیر 1347 - نسخه قابل چاپ

احضار چمران به ساواک!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 4 تیر 1347 درباره «مصطفی چمران ساوه‌ای فرزند حسن» «با مراجعه به آدرس معینه محترمانه به ولی نام‌برده بالا ابلاغ گردید در اسرع وقت اداری روز 2 /4 /47 به ساختمان شماره ۶ آن اداره کل مراجعه و خود را معرفی نماید».[1]

عسگراولادی پشیمان نیست!

طی تلگرافی از سوی سرهنگ کورنگی، رئیس ندامتگاه مرکزی، خطاب به ریاست اداره کل زندان‌ها درباره «روحیه زندانی حبیب‌الله عسگراولادی فرزند حسین» آمده است: محترما بازگشت به نامه شماره 7-311-7-12-19 /3 /47 متضمن شماره 9 /1-12-458-14 /3 /47 اداره اطلاعات شهربانی به عرض می‌رساند به قرار گزارش شماره 28-3 /4 /47 اندرزگاه شماره 3 زندانی نام‌برده اخیرا با متانت و آرامش تحمل کیفر می‌نماید و متقاعد به رعایت مقررات داخلی اندرزگاه شده است، مع‌الوصف اعمال و رفتاری که مبین پشیمانی از اعمال گذشته باشد در وی مشهود نیست.[2]

سه مهندس ناظر ساختمان تحت تعقیب قرار گرفتند

شهرداری علیه سه مهندس ناظر ساختمان اعلام جرم کرد و ضمن برکناری آنها از کار، پرونده مربوطه را برای تعقیب جزایی به دادسرا فرستاد.
به دستور قائم‌مقام شهردار، به پرونده‌های هشتصد مهندس ناظر، که با اجازه شهرداری برای ساختمان‌های تهران نقشه می‌دهند، رسیدگی می‌شود.
آقای مهندس عابدی، رئیس اداره شهرسازی، امروز گفت: شهرداری به طرز کار و عمل مهندسان ناظری که حق امضا دارند رسیدگی می‌کند و در صورت مشاهده تخلف، از نقشه و امضای آنها سلب اعتبار می‌کند.
در مورد فروریختن ساختمان دو طبقه و کشته شدن چهار نفر از ساکنین، اداره شهرسازی اعلام کرد: علت خراب شدن این ساختمان عدم دقت جوشکار در اتصال قطعات فلز و اشتباه در محاسبات ریاضی و مقاومت مصالح از طرف مهندس ناظر بوده است.
ساختمان به سبب نیمه‌تمام بودن و نداشتن سقف، به طور مستقیم در مسیر طوفان قرار گرفته و وزش بادی به سرعت یکصد و ده کیلومتر در ساعت موجب خرابی آن گردیده است.[3]

شهردار استراحت می‌کند!

امروز پزشکان اعلام کردند که حال تیمسار صفاری، شهردار تهران، خوب است و تجویز نمودند که شهردار حداقل باید چند هفته استراحت نماید.[4]

وام‌های بانک اعتبارات صنعتی به صنایع محدودیتی ندارد

یک مقام مجاز در بانک اعتبارات صنعتی اظهار داشت که بانک اعتبارات صنعتی طی برنامه چهارم فعالیت خود را در زمینه کمک به صنایع از طریق اعطای وام‌های صنعتی و مشارکت در سرمایه‌گذاری و راهنمایی‌های فنی با امکانات وسیع‌تر و قدرت مالی بیشتری ادامه خواهد داد.
این مقام افزود که میزان وام‌های این بانک به طرح‌های صنعتی از نظر حداکثر مبلغ وام هیچ گونه محدودیتی ندارد و بانک با توجه به نوع واحد صنعتی، سلامت و سودآوری آن، وام مورد احتیاج را به آن واحد پرداخت خواهد نمود. نرخ بهره وام‌های صنعتی بانک در مرکز 5/ 7 درصد، در شهرستان‌ها تا پنج‌میلیون ریال 5/ 6 درصد و از پنج‌میلیون ریال به بالا نسبت به مازاد ۷ درصد در سال می‌باشد.[5]

وزیر آموزش و پرورش به ژنو می‌رود

هفته آینده وزیر آموزش و پرورش در رأس هیئت نمایندگی ایران به منظور شرکت در کنفرانس بین‌المللی تعلیم و تربیت به ژنو عزیمت خواهد کرد.
کنفرانس بین‌المللی تعلیم و تربیت همه‌ساله با شرکت نمایندگان ۱۳۱ کشور عضو در ژنو تشکیل و پیرامون مسائل مختلف آموزشی و تربیتی تصمیماتی اتخاذ می‌کند.[6]

«دفاع مشترک از خلیج فارس مورد نظر ایران، عربستان، کویت و عراق است»

«تشکیل یک اتحادیه چهارگانه متشکل از کشورهای قدرتمند اطراف خلیج فارس برای حفظ فدراسیون خلیج فارس تحت مطالعه است.»
این خبر را خبرگزاری آلمان «د-پ-آ» دیشب از بیروت مخابره کرد.
به موجب خبر این خبرگزاری که از قول منابع نیمه‌رسمی کویتی مخابره گردیده، ایران، عربستان سعودی، عراق و کویت در نظر دارند برای حفظ فدراسیون خلیج فارس یک اتحاد چهارگانه به‌وجود آورند.
این منابع غیررسمی یادآور شدند که شیخ صباح السالم الصباح: امیر کویت، پرزیدنت عارف: رئیس‌جمهوری عراق و ملک فیصل: پادشاه عربستان، هم‌اکنون پشتیبانی خود را از این اتحاد چهارگانه اعلام داشته‌اند و یکی از رئوس مهم مذاکرات بین طاهر یحیی، رئیس دولت عراق، با مقامات ایرانی، که از امروز آغاز گردید، پیرامون همین مسئله است. این نخستین سفر یک نخست‌وزیر عراق به ایران در ظرف ده سال گذشته است.
گفته می‌شود این مسئله در مذاکرات وزیر خارجه کویت، که هم‌اکنون از شیخ‌نشین‌های خلیج فارس دیدن می‌کند، عنوان خواهد شد.
به موجب طرح اتحاد چهارگانه، کشورهای ایران، عراق، کویت و عربستان سعودی استقلال فدراسیون خلیج فارس را تضمین خواهند کرد و مانع از آن می‌شوند که قدرت‌های خارجی در این منطقه مهم جای پا به‌دست آورند.
منابع کویتی گفتند: نگرانی ناشی از حضور ناوگان شوروی در خلیج فارس باعث شد که فکر ایجاد این اتحادیه چهارگانه مورد توجه قرار گیرد. اخیرا کشتی‌های ناوگان شوروی برای اولین بار در قرن جاری وارد آب‌های خلیج فارس شدند.[7]

مسائل خاورمیانه در مذاکرات نخست‌وزیران ایران و عراق

جراید امروز کشور نوشتند: رئیس دولت عراق، که در میهمانی شام رسمی امیرعباس هویدا در کاخ وزارت امور خارجه سخن می‌گفت، تأکید کرد که وی و وزیران کابینه‌اش برای این به ایران آمده‌اند که درباره استوار ساختن روابط مختلف بین ایران و عراق و تقویت آن بکوشند.
آقای هویدا، نخست‌وزیر، در نطقی که در سر میز شام ایراد کرد گفت که مردم ایران همواره و از صمیم قلب آرزومند سعادت و پیشرفت و رفاه روزافزون ملت عراق هستند.

مذاکرات اصلی

رؤسای دو دولت ایران و عراق عصر امروز مذاکرات اصلی خویش را پیرامون مسائل مورد علاقه بین دو کشور آغاز خواهند کرد.
یک مقام مطلع و نزدیک به مذاکرات امروز به خبرنگار سیاسی «اطلاعات» گفت که اهم این مذاکرات بررسی پرونده روابط ایران و عراق و بررسی رئوس همکاری‌های آینده دو کشور در زمینه‌های اقتصادی، کشاورزی، بازرگانی، فرهنگی و همکاری‌های علمی می‌باشد.
در جریان مذاکرات عصر امروز که محافل سیاسی اهمیت فوق‌العاده‌ای برای آن قائل‌اند، علاوه بر رؤسای دو دولت، اعضای هیئت مهم عراق از جمله وزیران خارجه، فرهنگ و آموزش و پرورش عراق، که همراه طاهر یحیی به ایران آمده‌اند، حضور خواهند داشت.

ملاقات عصر دیروز

میهمانان عراقی عصر دیروز به مدت یک ساعت در کاخ نخست‌وزیری با آقای هویدا، نخست‌وزیر، ملاقات کردند. در جریان این ملاقات مقامات دو دولت پیرامون چگونگی توسعه روابط و همکاری‌ها بین دو کشور مذاکراتی به عمل آوردند.
دکتر آل یاسین، سفیر عراق در تهران، پس از پایان این مذاکرات به خبرنگار سیاسی «اطلاعات» گفت که در این ملاقات رئوس همکاری‌های آینده ایران و عراق به‌خصوص در زمینه کشاورزی مورد گفت‌وگو قرار گرفت.

ضیافت نخست‌وزیر

از طرف آقای هویدا، نخست‌وزیر، از ساعت 8 دیشب ضیافتی به شام به افتخار رئیس دولت عراق و دیگر اعضای برجسته هیئت عراقی در کاخ وزارت امور خارجه برپا بود.
در این ضیافت وزیران کابینه، گروهی از نمایندگان دو مجلس، شخصیت‌های برجسته لشکری و کشوری و سفرای مقیم دربار شاهنشاهی حضور داشتند.[8]

تظاهرات و ترمیم کابینه در عراق

هم‌زمان با سفر نخست‌وزیر عراق به ایران، روزنامه «آیندگان» به نقل از «فرانس پرس» نوشت: پس از استعفای دو وزیر از سه وزیر کُرد کابینه عراق، تغییرات زیر در کابینه ژنرال طاهر یحیی، نخست‌وزیر عراق، صورت گرفت: عبدالکریم فرحان، که تاکنون وزارت کشاورزی و اصلاحات ارضی را عهده‌دار بود، امور وزارت شهرداری‌ها و امور عامه را نیز زیر نظر خواهد گرفت.
ژنرال حمودی مهدی، وزیر مشاور، برای امور اوقاف وزارت امور شمال را به عهده خواهد داشت.
امروز اعلام شد که در غیاب ژنرال طاهر یحیی، که به ایران سفر کرده است، عارف امور نخست‌وزیری را اداره می‌کند.
عارف در ضمن به ریاست عالی «اتحادیه سوسیالیست عرب عراق» برگزیده شد.
«فرانس پرس» همچنین گزارش داد: جوانان عراقی دیروز درها و پنجره‌های ساختمان انستیتوی علوم سیاسی بغداد را که قرار بود صلاح بیطار در آن کنفرانسی بدهد شکستند و آن را آتش زدند. صلاح بیطار از رهبران حزب بعث می‌باشد و اهل سوریه است.
طبق اظهار رئیس این انستیتو، جوانان دکتر بیطار را که چندی پیش تلفن‌های تهدیدآمیزی به او شده بود، مسئول پافشاری برای ایجاد یک سازمان علمی بسیار مدرن به منظور متشکل کردن مبارزه اعراب می‌دانند منتهی به عقیده آنها این سازمان جنبه ضد مذهبی دارد.
رئیس‌جمهوری عراق ضمن یک سخنرانی در اجتماع روشنفکران «اتحادیه سوسیالیست عرب»، که به وسیله رادیو بغداد پخش شد، خاطرنشان کرد که این تظاهرات به وسیله عناصر افراطی چپ و راست برپا شده است. عارف گفت: تشکیل‌دهندگان این تظاهرات عناصر غیر فرهنگی هستند و افزود: جوانان خود را در مقابل یک خلأ روشنفکری احساس می‌کنند. آنها در مقابل خودشان مسلک‌های متناقض و متعارضی می‌بینند و وظیفه «اتحادیه سوسیالیست عرب» است که این خلأ جامعه روشنفکران عرب را پر کند.[9]

به تشخیص کمیسیون‌های خاص؛ تا هفته آینده مشمولین عادی مازاد معاف می‌شوند

امروز نیز ۱۱۰۰ نفر از مشمولین عادی حوزه شرقی، که متولد شهرستان‌های شرق کشور بودند، به مراکز آموزشی اعزام شدند. دیروز اولین گروه از مشمولین عادی حوزه شرقی به مراکز آموزشی اعزام گردیدند. مشمولین غایب عادی سنوات قبل بدون شرکت در آزمایش بدنی و [بدون] حق استفاده از معافیت به خدمت اعزام شدند.
فردا کلیه مشمولین عقب‌افتاده، یعنی مشمولینی که ظرف دیروز و امروز نتوانسته‌اند در استادیوم فرح حضور یابند، به خدمت اعزام می‌شوند. اگر فردا مشمولی از حوزه شرقی در مراسم اعزام به مراکز آموزشی شرکت نکند، غایب محسوب خواهد شد.
کمیسیون‌های انتخاب مشمولین سالم و تندرست از دیروز در مراکز آموزشی کار خود را آغاز کردند. به تشخیص این کمیسیون‌ها، عده‌ای از مشمولین برای خدمت ارتش و ژاندارمری برگزیده می‌شوند. ما‌بقی در اختیار مؤسسات دولتی گذاشته می‌شوند تا به مراکز آموزش حرفه‌ای اعزام شوند و اگر دولت امکان کافی برای آموزش عده زیادی نداشته باشد و به طور کلی احتیاج به مشمولین نداشته باشد، مشمولین باقی‌مانده و مازاد معاف خواهند شد. برگ معافیت این‌گونه مشمولین بدون دریافت وجه از طرف کمیسیون صادر می‌شود. کار کمیسیون‌ها یک هفته به طول می‌انجامد.[10]

هیئت کارشناسان بانک جهانی به تهران آمد

امروز هیئتی از کارشناسان بانک بین‌المللی وارد تهران شد تا از نحوه پیشرفت طرح‌هایی که با کمک بانک مزبور در حال اجراست بازدید نماید.
هیئت همچنین نحوه همکاری بانک مزبور را در برنامه عمرانی چهارم ایران مورد مطالعه و بررسی قرار خواهد داد.
هیئت مزبور مرکب از هفت نفر است که ریاست آن با آقای پیتر هارویچ می‌باشد.
رئیس هیئت و دو نفر دیگر از اعضای هیئت مزبور هفته آینده وارد تهران خواهند شد. در حال حاضر بانک بین‌المللی در زمینه راه‌سازی، سدسازی، توسعه شبکه برق و توسعه کشاورزی وام‌هایی در اختیار ایران قرار داده است و با کمک این وام‌ها برنامه‌هایی در دست اجراست.
مقامات سازمان برنامه در مورد بازدید هیئت مزبور گفتند: «این یک بازدید معمولی است و چنین بازدیدهایی توسط کارشناسان بانک بین‌المللی از کشورهایی که طرح‌هایی با کمک بانک مزبور اجرا می‌نمایند، به عمل می‌آید».[11]

طی یک سال گذشته؛ شاخص تولید صنایع 9/ 15 درصد افزایش یافت

شاخص کل تولید صنایع به جز نفت در سال ۱۳۴۶ بر پایه آمارگیری از کارگاه‌های بزرگ دارای ده نفر کارگر به بالا، نسبت به سال ۱۳۴۵، 9/ 15 درصد بالا رفت.
بر اساس آمار دایره صنعتی بانک مرکزی ایران، در سال گذشته سطح تولید در تمام گروه‌های اصلی صنایع به طور قابل ملاحظه‌ای بالا رفت. افزایش سرمایه‌گذاری در رشته‌های جدید صنعتی، به خصوص رشته‌های صنایع اتومبیل‌سازی، شیمیایی، ماشین‌های الکترونیکی و ایجاد کارخانه‌های جدید در رشته‌های مختلف دیگر، در افزایش حجم تولید صنایع کشور سهم اساسی داشته است.
در سال ۱۳۴۶، تولید صنایع غذایی 6/ 14 درصد، صنایع ماشینی و وسائط نقلیه 6/ 43 درصد، صنایع شیمیایی 9/ 17 درصد، صنایع محصولات معدنی غیر فلزی (مصالح ساختمانی) 6/ 8 درصد، صنایع محصولات کاغذی و چاپ 6/ 33 درصد، صنعت برق 8/ 29 درصد نسبت به سال ۱۳۴۵ بالا رفت.[12]

کنفرانس اوپک کار خود را آغاز کرد

کنفرانس اوپک دیروز در وین تشکیل شد و آقای دکتر جمشید آموزگار، وزیر دارایی، در رأس هیئتی در این کنفرانس شرکت کرد. در این کنفرانس وزیران دارایی و نفت کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) شرکت دارند.
وزیر دارایی ایران، که در جلسه گذشته اوپک ریاست این سازمان را به عهده داشت، گزارش مفصلی پیرامون کار اوپک در فاصله دو اجلاس ارائه و مطالبی پیرامون لغو تخفیف بهره مالکانه نفت و افزایش تولید بعضی از کشورهای عضو اوپک از جمله ایران بیان داشت.
در مورد افزایش تولید نفت، وزیر دارایی ایران در اجلاس گذشته توفیق یافته بود نظر کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) را جلب نماید. در این دوره نیز موضوع افزایش تولید نفت برای ازدیاد درآمد کشورهای صادرکننده مورد بحث قرار گرفته و احتمال زیاد وجود دارد که موضوع افزایش تولید نفت مورد قبول کشورهای شرکت‌کننده قرار بگیرد.
در این کنفرانس وزیران دارایی کشورهای ایران، عربستان سعودی، لیبی، کویت، عراق، ونزوئلا، قطر و اندونزی شرکت دارند. آخرین خبر رسیده حاکی است که در این کنفرانس موضوع استفاده فوری از کانال سوئز نیز مورد بررسی کشورهای شرکت‌کننده نفتی قرار گرفته است.[13]

پی‌نوشت‌ها:

[1]. شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران به روایت اسناد ساواک، ص 121.

[2]. حبیب‌الله عسکراولادی به روایت اسناد ساواک، ص 189. اصغر کورنگی، فرزند محمدجعفر، متولد 1307ش در اصفهان است. تحصیلاتش را در دبستان علمیه و دبیرستان سعدی زادگاهش گذراند و دیپلم گرفت و سپس راهی تهران شد و در کنکور دانشگاه شرکت کرد. وی در کنکور دانشگاه علوم پذیرفته شد، اما به تشویق یکی از دوستانش در 1327ش وارد دانشکده پلیس شد و در 1329ش با درجه ستوان دومی فارغ‌التحصیل گردید و کار خود را در ارتش آغاز کرد.
با تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران، وی که درجه ستوان دومی داشت در 1330ش به همراه هیئت خلع ید از شرکت نفت انگلیس و ایران، عازم آبادان شد و هم‌زمان با تشکیل دولت مصدق، تحت‌تأثیر اندیشه‌های ملی‌گرایی قرار گرفت و با مهدی بازرگان، که رئیس وقت هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت ایران بود، آشنا شد. ‌اصغر کورنگی در آرام کردن شورش زندانیان زندان آبادان در 1330ش مشارکت داشت و سپس مدیر داخلی زندان آبادان شد و پس از مدتی به اصفهان بازگشت و مدیریت داخلی زندان این شهر را برعهده گرفت و پس از مدتی دوباره به خوزستان رفت و رئیس شهربانی آغاجاری شد.
پرونده‌ وی در شهربانی نشان می‌دهد که در دوره ریاست شهربانی آغاجاری، مشغول مقاطعه‌کاری و انباشت ثروت بوده است؛ همچنین در پرونده وی شکایات متعددی از اهالی روستاهای مناطقی که املاک وی و برادرش در آن روستاها وجود دارد، به ثبت رسیده که حاکی از ظلم و ستمی است که ‌اصغر کورنگی در حق ساکنان این مناطق کرده است.
حتی گزارش‌های ساواک نیز سوءاستفاده‌های مالی فراوان کورنگی را در دوره ریاستش بر شهربانی آغاجاری ثبت کرده‌اند. خود مدعی است در اصفهان با مبارزان علیه بهائیت همکاری می‌کرده و در تأسیس انجمن ضد بهائیت (حجتیه) در این استان نقش داشته است.
هنگام کودتای 28 مرداد 1332، کورنگی همچنان رئیس شهربانی آغاجاری بود و به دلیل خدمات در به سرانجام رسیدن کودتا، یک قطعه نشان درجه 3 رستاخیز دریافت کرد. کورنگی پس از مدتی برای گذراندن یک دوره آموزشی انتظامی، راهی تهران شد و چند ماه در تهران ماند و پس از پایان دوره و اخذ درجه سرگردی، مأموریت یافت تا عازم گنبد کاووس شود و ریاست شهربانی این شهر را برعهده بگیرد. پرونده انفرادی وی در دوره پهلوی نشان می‌دهد که ‌اصغر کورنگی و احمد کورنگی ــ برادرش ــ از ملاکان و سرمایه‌داران بنام در مناطق گنبد، گرگان و اصفهان بودند و املاک و مستغلات فراوانی نیز در اختیار داشتند.
وی در 1344 با درجه سرگردی عازم تهران شد و ریاست کل زندان قصر را بر عهده گرفت و این سمت را تا 1349ش در اختیار داشت.
رابطه وی در زندان قصر با زندانیان سیاسی به‌ویژه با آیت‌الله سیدمحمود طالقانی و مهدی بازرگان خوب بود و حتی در سال 1345 اجازه داد زندانیان سیاسی زندان قصر، مراسم دهه اول محرم را در زندان برگزار کنند.
همچنین زندانیان سیاسی، هنگام اخذ درجه سرهنگ دومی، وی را دعوت کردند و ارتقای ‌مقام او را تبریک گفتند. ‌اصغر کورنگی خود می‌گوید که در 1348ش در جلسات درس و تفسیر آیت‌الله سیدمحمود طالقانی در مسجد هدایت شرکت می‌کرد و این جلسات تأثیرات بسیاری بر اندیشه وی داشته است. او در دوره پهلوی تا درجه سرتیپی ارتقای مقام یافت و هنگام پیروزی انقلاب اسلامی یکی از معاونان شهربانی کل کشور بود؛ همچنین مدت کوتاهی نیز در دولت موقت مهدی بازرگان، قائم‌مقام شهربانی کل کشور شد و سپس بازنشسته گردید.

[3]. اطلاعات، 4 تیر 1347، ص 24؛ آیندگان، 4 تیر 1347، صص 1 و 10.

[4]. اطلاعات، 4 تیر 1347، ص 21.

[5]. همان‌جا؛ آیندگان، 4 تیر 1347، ص 12.

[6]. اطلاعات، 4 تیر 1347، ص 21.

[7]. همان‌جا.

[8]. همان، صص 1 و 4.

[9]. آیندگان، 4 تیر 1347، صص 1 و 11.

[10]. اطلاعات، 4 تیر 1347، صص 1 و 21.

[11]. همان، ص 19.

[12]. همان‌جا.

[13]. همان‌جا.