تاریخ معاصر - او جنوب لبنان را به یک حسینیه بزرگ تبدیل کرد

«شهید سیدحسن نصرالله و احیای شعائر حسینی(ع) در لبنان» در گفت‌وشنود با آیت‌الله نجم‌الدین طبسی؛

آیت‌الله نجم‌الدین طبسی به هنگام انجام فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی خویش در جنوب لبنان، با مجاهد کبیر شهید سیدحسن نصرالله آشنا شد و این رویداد، رفته‌رفته به یک دوستی و مصاحبت صمیمانه مبدل گشت. وی در گفت‌وشنود پیش روی شما، به بازخوانی نقش دبیرکل فقید حزب‌الله، در احیای شعائر حسینی(ع) در جنوب لبنان پرداخته است

پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛
آشنایی و نخستین دیدارهای شما با شهید سیدحسن نصرالله، در کدامین مقطع زمانی انجام شد؟
بسم الله الرحمن الرحیم. این آشنایی به حدود سی سال پیش بازمی‌گردد، کمی بعد از شهادت سیدعباس موسوی. در آن زمان، فضای لبنان پر از التهاب و درگیری بود. شهید بزرگوار سیدحسن نصرالله (رضوان‌الله علیه)، در همان دوره و در جلسات منبر دهه اول محرمِ حقیر، که در ضاحیه جنوبی برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد. با علاقه خاصی می‌نشست و تا پایان منبر، سراپا گوش بود. اشک‌هایی که بر گونه‌اش جاری می‌شد، نشان از عشق عمیقش به اهل‌بیت(ع) داشت. بعدها حتی در مراسم ماه مبارک رمضان هم حضور پیدا می‌کرد، حتی با وجود تهدیدهای جدی امنیتی! یک‌بار یادم هست که یکی از محافظانش، هشدار داد که محل نشستن ‌او شناسایی شده و «سید» برای احتیاط، از آمدن خودداری کرد و با عذرخواهی پیغام فرستاد.

فضای معنویِ حاکم بر آن جلسات را قدری توصیف کنید.
این جلسات، به‌ویژه زمانی که شهیدان سیدحسن نصرالله و سیدصفی‌الدین در مدیریت آنها نقش داشتند، ترکیبی عجیب از شور مذهبی و فعالیت فکری بود. جوانان و خانواده‌های آنها، با اشتیاق در آنها شرکت می‌کردند. یک روز دختر دانشجویی از اهل سنت، با تعجب وارد یکی از این جلسات و از شدت گریه و ارتباط معنوی حاضران با فضایل و مصائب اهل‌بیت(ع)، دچار حیرت شد! او بعدها تحقیق کرد، شیعه شد و حتی با یکی از مجاهدان خط مقدم حزب‌الله ازدواج کرد. این دست اتفاق‌ها، ثمره همان فضاهای نابِ معنوی بود.

ارتباطات بعدی شما با شهید نصرالله، در چه بستری تداوم یافت؟
کمتر پیش می‌آمد که به بیروت سفر کنم و شهید سیدحسن نصرالله، ما را به ناهار یا شام، در دفترِ ساده و بی‌آلایش خود دعوت نکند. مجالس ما، گاهی بیش از چهار ساعت به طول می‌انجامید. در این نشست‌ها، موضوعات علمی، مسائل اعتقادی مخصوصا مهدویت و تحولات سیاسی منطقه، محور اصلی گفت‌وگو بود. حتی در سفر آخر، با وجود شرایط سخت امنیتی، خودش شخصا تا ورودی سالن آمد و از من استقبال کرد، حرکتی که برایش راحت نبود، اما نشان از محبت و احترام خاص او داشت.

آیا شهید، به آثار علمی شما هم توجه نشان می‌داد؟
بله؛ نمونه‌اش جلد دوم کتاب «ایام المکیه» بود که پیش از چاپ، نسخه حروف‌چینی‌شده‌اش را گرفت و بعدها گفت که دوازده شب منبرِ محرم خود را با استفاده از مطالب آن آماده کرده است! علاقه‌اش به مباحث علمی، فقط محدود به موضوعات فقهی نبود. در جلسات حوزه رسول اکرم(ص) و جامعه المصطفی ــ که با عنایت رهبر معظم انقلاب راه‌اندازی شده بود ــ حضور فعالی داشت و حتی تمایلش را برای توسعه این حضور، ابراز می‌کرد.

ارتباط شما با «سید»، چگونه تا شهادت آن بزرگوار برقرار ماند؟
ایشان حتی در اوج حوادث غزه و فشارهای بی‌سابقه مربوط به آن، برای رحلت برادرم مراسمی گرفت و نماینده‌ای ویژه فرستاد. برای من این سطح از توجه به جزئیات انسانی و شخصیِ یک دوست، آن هم از سوی کسی با مسئولیت‌های سنگین او، حقیقتا تحسین‌برانگیز بود.

اشاره کردید که ایشان به مباحث مربوط به مهدویت، علاقه خاصی نشان می‌داد. دراین‌باره قدری توضیح دهید.
هیچ مبحثی به اندازه مهدویت، برایش جذاب نبود. تمام درس‌های من در این زمینه را با دقت گوش داده بود و کتاب‌های مربوطه را با شوق وافر مطالعه می‌کرد. در آخرین دیدارمان، خندید و گفت: «کتابت را برایم فرستادی، اما قبلا همه مطالبش را از درس‌هایت بَرگرفته‌ بودم!». در میان دوستانِ بنده، پیگیرترین فرد در موضوع علائم ظهور و شناخت شخصیت سفیانی بود و همیشه با امید، از فرج حضرت صاحب الزمان(عج) سخن می‌گفت.

شهید نصرالله به تاریخ حوزه جبل عاملِ لبنان و بزرگان آن، چه نگاهی داشت؟
همواره با احترام از شهید اول و شهید ثانی یاد می‌کرد و باور داشت که مهاجرت آنها به لبنان، به اشاره مستقیم امام زمان(عج) بوده است! این هجرت در آن دوره، حوزه‌های تشیع را از رکود و خاموشی نجات داد. در دوران دبیرکلی او، حوزه‌های علمیه در لبنان، به رشد کم‌سابقه‌ای رسیدند. او حتی در دورافتاده‌ترین نقاط مرزی، حوزه‌هایی با نظم دقیق و شیوه پذیرش سخت‌گیرانه طلاب، بنیان گذاشت که امروزه آثار خود را نشان می‌دهد.

«سید» در ارتقای وضعیت و شرایط شیعیان لبنان، چه نقشی ایفا کرد؟
او شیعیان لبنان را از وضعیتی که بسیاری از آنها صرفا کارگری ساده در هتل‌ها بودند، به جایگاهی رساند که در جهان اسلام، حرف اول را می‌زنند. سخنرانی‌هایش ترجمه و میلیون‌ها بار شنیده می‌شد. بااین‌همه در ایران، اولین فرصت را برای دیدار رهبر انقلاب غنیمت شمرد، بر دست ایشان بوسه زد و گفت: «عزت ما از ولایت فقیه است». این رفتار در جهان شیعه و اسلام، بازتاب گسترده‌ای داشت.

شهید در احیای شعائر عاشورایی، چه کارنامه‌ای دارد؟
پیش از او در بیروت، تنها دو مجلس محدودِ عزاداری وجود داشت، که بیشتر هم حالت خانوادگی بر آن حاکم بود! در دوره مسئولیتِ او، بیروت و جنوب لبنان، عملا به یک حسینیه بزرگ تبدیل شد! این تحول بی‌سابقه، نتیجه غیرت دینی و عشق او به سیدالشهدا(ع) بود؛ چیزی که از عملکرد و سخنان وی نیز نمایان می‌شد.

قدری هم به خصال فردی شهید نصرالله بپرداریم. شجاعت و ارزیابی‌های امنیتی‌ «سید»، چه مختصاتی داشت؟
شجاعتش مثال‌زدنی بود. بارها در اوج بمباران‌ها، برای سخنرانی یا مصاحبه حاضر می‌شد! خاطرم هست که در یکی از عزاداری‌های عاشورا، با وجود تهدید مستقیم سلفی‌ها برای ترور، در اجتماع عظیم مردم حضور یافت! در عین حال، وسواس خاصی در رعایت اصول شرعی و حفظ جان بی‌گناهان داشت. یک بار وقتی خبر رسید که یکی از سران داعش در تیررس حزب‌الله است، اما احتمال کشته‌شدن غیرنظامیان وجود دارد، قاطعانه شلیک را ممنوع کرد! دقت‌های امنیتی او، بسیار جالب بودند.

در دوران مواجهه با داعش، برای حفظ مکان‌های مقدسی چون «زینبیه»، از چه شیوه‌ای استفاده می‌کرد؟
دراین‌باره بهتر است که آگاهان به مسائل امنیتی صحبت کنند، اما جالب اینجاست که حتی دشمنان قسم‌خورده شیعه و حزب‌الله، مثل برخی عناصر داعش، برای تأمین امنیت، زن و فرزندشان را به زینبیه می‌بردند! این امنیت بی‌نظیر، در سایه مدیریت و نیروهای حزب‌الله ایجاد شده بود. فرماندهی او بر این نیروها، در شکست داعش در آن دوره نقش اساسی داشت.

و کلام آخر؟
شهید بزرگوار سیدحسن نصرالله، عالمی مجاهد و زاهد بود. عمیق در اندیشه، دلسوز در خدمت، شجاع در میدان و از همه مهم تر شیفته اهل‌بیت(ع) و باورمند به ولایت فقیه. او با ذهنی راهبردی و قلبی مملو از ایمان، توانست ملتی را از ذلت تاریخی به عزتی ماندگار برساند و نامش را در کنار بزرگ‌ترین رهبران مقاومت ثبت کند. خدایش در اعلی علیین جای دهد.