تاریخ معاصر - ۲۴ فروردین ۱۳۴۶

گزارش ساواک از کشته شدن یک معلم ضد حکومت ایران در بصره!/ پادشاه مراکش در ضیافت شام «محمدرضا پهلوی»: موجبات وحدت مسلمانان باید فراهم گردد!/ تقدیم کلید طلایی/ لوموند: پادشاه مراکش می‌خواهند به مسئله فلسطین جنبه اسلامی بدهند/ در دیدار وزیر خارجه با شاه؛ معاون جدید و دو سفیر معرفی شدند!/ ابلاغ مراحم ملوکانه به بازرگانان!/ «کارخانه ذوب سرب و روی تأسیس می‌شود»/ تلگرام تبریک شاه به ریاست شورای عالی دولتی جمهوری ملی لهستان!/ آجودان کشوری شاه/ بازگشت هیئت کشتی‌رانی/ ساعت کار وزارت دادگستری/ شرکت در کنفرانس سالیانه اکافه

گزارش ساواک از کشته شدن یک معلم ضد حکومت ایران در بصره!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۴۷ «در هفته گذشته دو نفر در خیابان گریتش بصره هدف گلوله قرار گرفتند. یکی از آنها معلم دانشکده مذهبی در تنومه بود که گفته می‌شود نام‌برده اصلا ایرانی است و سابقا یک حزب ضد دولت ایران تشکیل داده بوده، ولی موفق نشده و فعالیت‌های او مکشوف شده و سپس از ایران فرار کرده و به مصر رفته و در آنجا به تحصیل مذهبی پرداخته و پس از اینکه معلم شده تقاضای تدریس در دانشکده مذهبی بصره را نموده تا بتواند نزدیک به ایران و دوستان سابق خود برای فعالیت‌های خویش باشد و هنگامی که همراه یک نفر دیگر در خیابان گریتش مقابل بهداری حرکت می‌کرده هدف گلوله قرار گرفت و معلم مزبور کشته شده و دیگری به‌شدت زخمی می‌گردد که به بیمارستان برده می‌شود و در بازجویی اظهار می‌دارد آنهایی که به ما تیراندازی کردند افرادی از استخبارات ایران بوده‌اند».
این گزارش می‌افزاید: در نتیجه این جریان تظاهرات بزرگی از طرف دانشجویان بصره برپا و قصد داشتند که کنسولگری ایران را خراب نمایند، ولی دولت عراق وسیله پلیس و ارتش جلوگیری نمود و استاندار بصره (انورثامر)[1] در مقابل تظاهرکنندگان صحبت نمود و تقاضا کرد که آرامش را حفظ نمایند و اظهار نمود که امکان دارد در مقابل این عمل ما هم اقدام متقابل بکنیم.
یکی از دانشجویان فریاد زد که سازمان امنیت و استخبارات عراق از ایرانیان حمایت می‌کند و بر ضد عراق کار می‌کند. انور ثامر مجددا مردم را به آرامش دعوت نمود.
یکی از وکلای استخبارات به نام ناصر عبود ضمن مذاکرات خود با افرادی درباره این جریان اظهار داشته که به مقامات مربوطه پیشنهاد شده در مقابل این عمل یک اقدام متقابل در ایران صورت گیرد و یک یا چند نفر از مأمورین سازمان امنیت ایران در اهواز و خرمشهر یا آبادان هدف قرار گیرند، ولی تاکنون این موضوع رسما تأیید نگردیده است. گفته می‌شود فرد کشته‌شده خواهرزاده آیت‌الله سیدابوالحسن [اصفهانی]^{^[2]} می‌باشد.[3]

پادشاه مراکش در ضیافت شام «محمدرضا پهلوی»: موجبات وحدت مسلمانان باید فراهم گردد!

جراید امروز کشور نوشتند: پادشاه 39 ساله مراکش ساعت 1 بعد از ظهر دیروز با هواپیما به تهران وارد شدند و مورد استقبال شاهنشاه آریامهر قرار گرفتند.
پرنس مولا برادر و پرنسس عایشه، خواهر اعلیحضرت که سفیر مراکش در لندن می‌باشند، و گروهی از شخصیت‌های برجسته سیاسی و اقتصادی مراکش نیز به‌همراه پادشاه مراکش به ایران آمدند.
در فرودگاه مهرآباد والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی، که چندی قبل به‌دعوت پرنسس عایشه از مراکش دیدن کرده بودند، برای استقبال حضور یافتند. نخست‌وزیر، رؤسای دو مجلس، وزیر دربار شاهنشاهی، هیئت دولت، رئیس کل تشریفات سلطنتی، ژنرال آجودان شاهنشاه، جانشین رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران، آجودان‌های لشکری و کشوری شاهنشاه، سفرای کشورهای اسلامی نیز در میان استقبال‌کنندگان بودند.
هنگامی که هواپیمای جت بوئینگ ۷۲۷ شرکت هواپیمایی ملی ایران، که پادشاه مراکش و همراهان را از آنکارا به تهران آورده بود، در جلوی آشیانه سلطنتی توقف کرد، مهدی عبدالجمیل، سفیر مراکش در ایران، و بانو به داخل هواپیما رفتند و به پادشاه مراکش خوشامد گفتند. در پای پلکان هواپیما شاهنشاه آریامهر دست اعلیحضرت سلطان حسن دوم را به گرمی فشردند و مقدم ایشان را به خاک ایران خوشامد گفتند. در این هنگام ۲۱ توپ به افتخار ورود میهمان عالی‌قدر شلیک شد و پس از نواختن سرود ملی مراکش و سرود شاهنشاهی رهبران دو کشور از گارد احترام سان دیدند؛ سپس از برابر صف استقبال‌کنندگان گذشتند.

تقدیم کلید طلایی

در میدان فردوسی، شهردار پایتخت کلید طلایی شهر را بعد از بیان خوشامد به حضور اعلیحضرت سلطان حسن دوم تقدیم کرد و پس از اجرای این تشریفات اعلیحضرتین در کالسکه سلطنتی جلوس فرمودند و پس از عبور از خیابان‌های فردوسی، میدان سپه، باب همایون، خیابان داور و میدان ارک به کاخ گلستان محل اقامت میهمان عالی‌قدر نزول اجلال فرمودند.

ضیافت دیشب

دیشب از طرف شاهنشاه آریامهر به افتخار سلطان حسن دوم ضیافتی به شام در کاخ نیاوران ترتیب داده شده بود. در این ضیافت اعضای خاندان جلیل سلطنت، آقای هویدا، نخست‌وزیر، آقایان مهندس شریف‌امامی و مهندس ریاضی، رؤسای دو مجلس، آقای علم، وزیر دربار شاهنشاهی، هیئت وزیران، و گروه دیگری از شخصیت‌های مملکتی حضور داشتند.
در پاسخ بیانات شاهنشاه آریامهر اعلیحضرت پادشاه مغرب سخنانی بدین شرح ایراد فرمودند:
اعلیحضرتا!
در دوران آشفته‌ای که ما می‌گذرانیم باید با ایجاد مجدد شرایطی که موجبات وحدت جمعیت مسلمان را در اوج تمدنش فراهم آورد درسی از دنیای اسلام بگیریم. چنانچه مسلمانان از راه صواب منحرف نشده بودند و اجازه نداده بودند که اختلافاتشان منجر به پراکندگی صفوفشان گردد، هرگز دچار بسیاری از بدبختی‌ها نمی‌شدند. یکی از سخت‌ترین مواقع برای جهان اسلام تهاجم آشکار صهیونی است که در نتیجه آن اعراب و مسلمانان مقدار زیادی از قلمروهای خود را از دست دارند.
تنفر ما بیشتر از این است که این اشغال همچنان ادامه دارد و عملیات تهاجمی توأم با تدابیری به‌منظور ضمیمه نمودن قطعی قلمروهای مذکور علی‌رغم قطعنامه سازمان ملل، که مبنی بر خروج نیروهای مهاجم است، همچنان تجدید می‌گردد. در چنین اوضاع و احوالی ما بدون خروج بلاقید و شرط نیروهای اسرائیلی از تمام قلمروهای اشغال‌شده نمی‌توانیم بازگشت به صلح را در نظر بگیریم و این همان رویه‌ای است که حقوق، عدالت، قانون بین‌المللی و قطعنامه‌های سازمان ملل به ما حکم می‌نماید.[4]

لوموند: پادشاه مراکش می‌خواهند به مسئله فلسطین جنبه اسلامی بدهند

«اطلاعات» نوشت: خبرگزاری‌های خارجی و مطبوعات جهان دیروز و امروز جریان ورود سلطان حسن دوم را به پایتخت ایران طی گزارش‌های مفصلی انتشار دادند.
لوموند روزنامه معتبر چاپ پاریس در مقاله‌ای نوشت سلطان حسن دوم، پادشاه مراکش که اکنون از کشورهای خاورمیانه دیدن می‌کند، با احتمال زیاد بار دیگر مسئله تشکیل کنفرانس اسلامی را مطرح خواهد کرد؛ زیرا پادشاه مراکش معتقد است که اتحاد مسلمانان به حل مسئله فلسطین کمک شایان توجهی خواهد کرد.
شاهنشاه ایران در سفر خود به مراکش فرمودند که مسئله فلسطین تنها مربوط به جهان عرب نیست، بلکه به کلیه کشورهای مسلمان مربوط باشد.
پس از آن پادشاه مراکش مخصوصا بعد از بحران اخیر، علاقه زیادی به تشکیل یک کنفرانس اسلامی نشان می‌دهد. اینک سلطان حسن از سفر خود به کشورهای ترکیه، ایران و عربستان سعودی استفاده کرده و این مسئله را بار دیگر با رهبران سه کشور در میان خواهد گذاشت و کوشش خواهد کرد به مسئله فلسطین یک جنبه اسلامی بدهد.
اعلامیه مشترکی که در سال ١٩٦٦ از طرف ایران و مراکش صادر شد زمینه را برای این مسئله فراهم کرده است.[5]

در دیدار وزیر خارجه با شاه؛ معاون جدید و دو سفیر معرفی شدند!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: شاهنشاه آریامهر بعد از ظهر امروز آقای اردشیر زاهدی، وزیر امور خارجه، را در کاخ نیاوران به حضور پذیرفتند.
در این شرفیابی وزیر خارجه آقایان رحمت اتابکی را به سمت سفیر شاهنشاه آریامهر در دفتر اروپایی سازمان ملل در ژنو، پرویز خوانساری را به سمت معاون ثابت اداری وزارت امور خارجه و نورالدین کیا را به سمت سفیر ایران در ژاپن به حضور شاهنشاه معرفی کرد.[6]

ابلاغ مراحم ملوکانه به بازرگانان!

محمدرضا پهلوی خطاب به رئیس اتاق بازرگانی تهران نوشت: آقای محمد خسروشاهی رئیس اتاق بازرگانی تهران! تلگراف مبنی بر نیایش و ابراز احساسات صمیمانه که به مناسبت واقعه روز 21 فروردین و سالروز رفع خطر از ما مخابره نموده‌اید ملاحظه و موجب خرسندی خاطر گردید. توجهات و عواطف خاص ما را به عموم بازرگانان ابلاغ نمایید.
21 فروردین‌ماه 13٤٧ - شاه[7]

«کارخانه ذوب سرب و روی تأسیس می‌شود»

بین ایران و شوروی مذاکراتی در زمینه اکتشاف و بهره‌برداری معادن سرب و روی کشور در جریان است. در این مذاکرات صحبت از تأسیس یک کارخانه هشتادهزار تُنی ذوب سرب و روی نیز به میان آمده است.
ایران علاقه‌مند است که سرب و روی خالص تولید نماید و مقادیر اضافی آن را به خارج صادر کند.
بر اساس این گزارش طی برنامه چهارم عمرانی فعالیت وسیعی در زمینه بهره‌برداری از معادن کشور صورت خواهد گرفت؛ ضمنا وزارت اقتصاد با اجرای طرح‌های مختلف و استفاده از تجربیات و امکانات مالی برخی از دولت‌ها سعی خواهد کرد که معادن مختلف را در سراسر کشور اکتشاف نموده و به‌طور دقیق آنها را ارزیابی نماید.[8]

تلگرام تبریک شاه به ریاست شورای عالی دولتی جمهوری ملی لهستان!

جراید امروز کشور نوشتند: از جانب شاهنشاه آریامهر به مناسبت انتخاب مارشال ماریان اسپیخالسکی به ریاست شورای عالی دولتی جمهوری ملی لهستان این تلگرام به ورشو مخابره شد:
حضرت مارشال ماریان اسپیخالسکی رئیس شورای عالی دولتی جمهوری ملی لهستان ـ ورشو
به مناسبت انتخاب آن حضرت به مقام ریاست شورای عالی دولتی جمهوری ملی لهستان با کمال خوشوقتی صمیمانه‌ترین تبریکات خود همراه با بهترین آرزوهای خویش را برای سعادت و توفیق آن حضرت در انجام وظیفه‌ای که در راه خدمت به ملت خود به عهده دارند ابراز می‌دارم.
محمدرضا پهلوی[9]

آجودان کشوری شاه

سخنگوی دربار شاهنشاهی امروز اعلام کرد که به فرمان مطاع همایونی آقای حسین دانشور به سمت آجودان کشوری شاهنشاه آریامهر منصوب گردید.[10]

بازگشت هیئت کشتی‌رانی

هیئت اعزامی شرکت کشتی‌رانی ملی آریا اولین شرکت کشتی‌رانی ایران که برای شرکت در کنفرانس کشتی‌رانی مدیترانه به رم عزیمت کرده بود، به علت آنکه با هدف‌های کنفرانس موافقت نداشت کنفرانس را ترک گفت و به تهران بازگشت.[11]

ساعت کار وزارت دادگستری

طبق تصمیم هیئت دولت، که متعاقب پیشنهاد کنگره انقلاب اداری اتخاذ شده، ساعت کار وزارت دادگستری قسمت قضایی و اداری از روز شنبه 31 فروردین‌ماه تا 1 مهرماه به این شرح تعیین گردید:
از شنبه الی چهارشنبه از ساعت ۷ الی ۲ بعد از ظهر و روز پنجشنبه از ساعت ۷ تا ۱۲
ساعات کار وزارت دادگستری در نیمه دوم سال، بعدا اعلام خواهد شد.
تعطیلات تابستانی دادگاه‌ها از ١٥ تیرماه تا 15 مردادماه خواهد بود.[12]

شرکت در کنفرانس سالیانه اکافه

آقای دکتر یگانه، معاون وزارت اقتصاد، در رأس هیئت اقتصادی ایران برای شرکت در کنفرانس سالیانه اکافه امشب به استرالیا عزیمت می‌کند.
بیست‌وچهارمین اجلاسیه کمیسیون اقتصادی آسیا و خاور دور (اکافه) از ۲۸ فروردین تا 10 اردیبهشت‌ماه در شهر کانبرا، پایتخت استرالیا تشکیل خواهد شد.[13]

صفحه اول روزنامه اطلاعات، 24 فروردین 1347

پی‌نوشت‌ها:

[1]. انور ثامرف استاندار بصره، که قبلا رئیس سازمان امنیت عراق بود، در سال 1345 سفری به ایران نمود و با همتای خود نصیری، رئیس ساواک، نیز ملاقات نمود.

[2]. فرد کشته‌شده موسی آیت‌الله‌زاده اصفهانی است. آیت‌الله حاج سیدابوالحسن اصفهانی در سال 1277ق در یکی از قصبات اصفهان متولد شد و مقدمات و سطح و فقه را در اصفهان به پایان رساند و سپس به عراق مهاجرت کرد و از محضر مدرسان حوزه مقدسه نجف اشرف بهره‌مند شد و در همان جا به تدریس مشغول شد و در عراق در کنار سایر نیروهای مجاهد به مبارزه با استعمار انگلیس روی آورد و بدین جهت مدتی تبعید شد. ایشان بیش از سی سال در حوزه به تدریس فقه و اصول مشغول شد و بعد از رحلت آیات حائری و نائینی، زعامت و مرجعیت تشیع با ایشان بود و سرانجام در 6 ذی‌حجه سال 1365ق (16 آبان 1325ش) درگذشت و پیکرشان در کنار صحن حضرت علی(ع) به خاک سپرده شد.

[3]. روابط ایران و عراق به روایت اسناد ساواک، ص 350.

[4]. اطلاعات، ۲۴ فروردین ۱۳۴۷، صص ۱ و ۴؛ آیندگان، ۲۴ فروردین ۱۳۴۷، صص ۱ و ۱۱.

[5]. اطلاعات، ۲۴ فروردین ۱۳۴۷، ص ۲۱.

[6]. همان، صص ۲1 و ۲4.

[7]. همان، ص ۲۴.

[8]. همان‌جا.

[9]. اطلاعات، ۲۴ فروردین ۱۳۴۷، ص ۲۱؛ آیندگان، ۲۴ فروردین ۱۳۴۷، ص ۱۲.

[10]. اطلاعات، ۲۴ فروردین ۱۳۴۷، ص ۲۱.

[11]. همان‌جا.

[12]. همان‌جا.

[13]. همان‌جا.