در روزهایی که دانشگاهها بسته و خیابانها در محاصره بودند، گلولهای در طبقه ششم وزارت علوم در خیابان ویلا سرنوشت دیگری رقم زد؛ گلولهای که آزمونی شد برای مفهوم «ملت»

بازتاب شهادت کامران نجاتاللهی در نهضت اسلامی مردم ایران؛
جنایت در خیابان ویلا
7 دی 1404 ساعت 14:15
مولف : محمود ذکاوت
در روزهایی که دانشگاهها بسته و خیابانها در محاصره بودند، گلولهای در طبقه ششم وزارت علوم در خیابان ویلا سرنوشت دیگری رقم زد؛ گلولهای که آزمونی شد برای مفهوم «ملت»
درآمد
انقلاب اسلامی محصول اراده همه ملت ایران است؛ از تهران تا زاهدان، از آبادان تا تبریز. این خاصیت قیام است. قیام محصول دغدغه ملت است. به همین دلیل است که رخدادی در تهران اتفاق میافتد، اما تأثیر آن در مرزهای کشور نمود دارد و بالعکس. اساسا از جمله کارکردهای انقلاب اسلامی همین بود: اینکه ملت بودن ما را نشان داد. نمونههای بسیاری میتوان برای این ادعا برشمرد. در اینجا به مناسبت سالگرد شهادت کامران نجاتاللهی به مسئله بازتاب شهادت ایشان در قیام ملت ایران علیه رژیم پهلوی اشاره میکنیم.
همزمان با اوجگیری نهضت اسلامی مردم ایران علیه رژیم پهلوی در 2 دیماه 1357، نزدیک به هفتاد تن از استادان و مدرسان دانشگاهها در اعتراض به رفتار خشونتآمیز مأموران نظامی رژیم شاه و سرکوب مبارزات مردم ایران و نیز تعطیلی دانشگاهها از طرف رژیم، در ساختمان مرکزی وزارت علوم در مرکز تهران اجتماع و تحصّن کردند. این تحصّن، که چند روزی طول کشید، رژیم را به خشم آورد. در پی این تحصّن، عوامل رژیم پهلوی برای متوقف کردن اعتصاب استادان روز 5 دی 1357 و هنگامی که چندهزار نفر از تظاهرکنندگان در خیابان ویلا مقابل ساختمان وزارت علوم برای همدلی با استادان دست به تظاهرات زده بودند، به آنها حمله کردند و دکتر کامران نجاتاللهی، که در ساختمان وزارت علوم متحصن بود، مورد اصابت گلوله نیروهای نظامی دولت پهلوی قرار گرفت.[1] در پی این تهاجم، نجاتاللهی، از استادان جوان دانشگاه پلیتکنیک تهران، در 27 سالگی به شهادت رسید. متأثر از شهادت او قیام ملت ایران شور بیشتری به خود گرفت.
شهادت استاد دانشگاه
استاد کامران نجاتاللهی در سال ۱۳۳۳ در شهرستان بیجار (گروس) متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در دبستان شکیبا در سنندج و تحصیلات متوسطه را در دارالفنون تهران به پایان رساند. او تحصیلات عالی را نخست در دانشگاه علوم صنعت آغاز و دوره کارشناسی را در رشته راه و ساختمان در این دانشگاه سپری کرد؛ سپس در دانشگاه پلیتکنیک در مقطع کارشناسی ارشد راه و ساختمان ادامه تحصیل داد. با پایان تحصیلات، به عضویت علمی دانشگاه پلیتکنیک درآمد و در این دانشگاه به تدریس پرداخت. نجاتاللهی در کنار فعالیتهای علمی به امور سیاسی نیز مشغول بود و از آغاز تشکیل سازمان ملی دانشگاهیان ایران، در همه فعالیتهای سازمان شرکت میکرد.
تحصن و تجمع در وزارت علوم
با اوجگیری نهضت اسلامی خاصه در دانشگاهها، رژیم پهلوی دستور تعطیلی دانشگاهها و توقف فعالیتهای آن را صادر کرد. این مسئله بهشدت از سوی دانشگاهیان مورد نقد و حمله قرار گرفت. روز ۲۹ آذر 13۵۷ بیش از صد تن از استادان دانشگاه تهران در محل دبیرخانه این دانشگاه اجتماع کردند و ضمن صدور بیانیهای به محاصره نظامی دانشگاهها و بستن آنها به روی دانشجویان، کارکنان و استادان، و همچنین نسبت به سکوت مدیریت فرمایشی و انتصابی دانشگاه در برابر اعمال ضد مردمی رژیم و همکاری با آن و انجام دادن اعمال موهن و خشونتآمیز نسبت به استادان اعتراض و اعلام کردند تا بازگشایی کامل دانشگاه به حضور خود در این محل ادامه میدهند. سازمان ملی دانشگاهیان نیز با صدور اطلاعیهای، ضمن اعتراض به کشتار مردم سراسر کشور، بسته بودن دانشگاهها توسط مسئولان دانشگاهی را دلیل همکاری آنان با رژیم و تأییدی بر اعمال ضد مردمی آنان و بسته نگه داشتن یکی از سنگرهای مبارزاتی ملت ایران برشمردند و حمایت خود را از این تحصن و اقدام دانشگاهیان دانشگاه تهران اعلام کردند و اشغال نظامی و بسته بودن دانشگاهها توسط رژیم استبدادی و دستنشانده استعماری را بهشدت محکوم کردند و آن را عملی در اجرای مقاصد شوم استعمار برای دور نگه داشتن جوانان وطن از این سنگر مبارز علیه استبداد و استعمار دانستند. در 2 دیماه نیز دهها تن از استادان دانشگاههای مختلف تهران از اعضای سازمان ملی دانشگاهیان ایران در طبقه ششم وزارت علوم و آموزش عالی تحصن و با صدور اطلاعیهای ضمن اعلام همبستگی خود با مردم ستمدیده کشور و برای جلب توجه جهانیان به جنایات شاه خواستهای خود را به شرح زیر اعلام کردند: ۱. بازشدن درهای دانشگاهها به روی کلیه دانشگاهیان اعم از دانشجو، کارمند و استاد؛ ۲. تخلیه فوری محوطههای دانشگاه و اطراف آنها از کلیه نیروهای نظامی.
در 5 دی 1357 ــ سومین روز تحصن در وزارت آموزش عالی ــ ناگهان خبر تأسفباری با سرعت در تهران پخش شد. حدود ساعت 2:30 به سوی استادان متحصن آتش گشودند و یکی از آنان مجروح شد و سپس در بیمارستان به شهادت رسید. شاهدان عینی بیان کردند که هنگامی که یکی از استادان بسیار جوان دانشگاه پلیتکنیک به نام کامران نجاتاللهی، که تنها ۲7 سال داشت، در بالکن طبقه ششم حاضر شد، به ضرب گلوله مجروح گشت و پس از انتقال به بیمارستان با وجود تلاش پزشکان، به شهادت رسید؛ بااینحال، تحصن ادامه یافت و نیروهای رژیم با تهاجم به وزارت علوم در ساعت ۲:۳۰ نیمهشب روز ۶ دی، استادان متحصن را با ضرب و شتم و اهانت دستگیر و در یکی از پادگانهای تهران زندانی کردند.
تأثیر شهادت کامران نجاتاللهی در مبارزات مردم
اگرچه شهادت این استاد جوان در تهران و خیابان ویلای آن رخ داد، این رویداد تا دورترین نقاط مرزی ایران نیز بازتاب داشت. در 6 دیماه 1357، با حضور دهها هزار نفر که در پیشاپیش آنها، آیتالله سیدمحمود طالقانی حرکت میکرد، پیکر شهید نجاتاللهی تشییع شد. مراسم تشییع پیکر استاد نجاتاللهی، یکی از صحنههای خونین دوران انقلاب را رقم زد که با یورش نیروهای رژیم پهلوی به شهادت بیش از 250 نفر از مردم مسلمان در میدان انقلاب تهران منجر شد. سرانجام پیکر مطهر شهید نجاتاللهی در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.



کد مطلب: 26345