آیت الله سیدحسن مدرس

 
سیدحسن مدرس فرزند سید اسماعیل سال 1249ش در یکی از توابع اردستان متولد شد. تحصیلات مقدماتی را تا سن 14 سالگی در قمشه به انجام رسانید. پس از آن به اصفهان رفت و برای تکمیل تحصیلات عازم عتبات شد و در محضر اساتیدی چون آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و آیت‏الله سیدکاظم یزدی به تحصیل پرداخت و پس از هفت سال با درجه اجتهاد به اصفهان بازگشت و در مدرسه جده کوچک مشغول تدریس شد.
 
پس از تشکیل مجلس شورای ملی در دوره دوم از طرف علمای نجف به عنوان ناظر شرعی بر قوانین مجلس شورا انتخاب شد و به مجلس راه یافت. در اواخر مجلس دوم از مخالفین اولتیماتوم روسیه به ایران بود و در ایام جنگ جهانی اول و اشغال ایران توسط متفقین‏، مدرس به همراه چند تن از نمایندگان مجلس سوم و عده‏ای از اعیان و اشراف و بازاریان به قم مهاجرت کردند. این افراد برای حفظ استقلال و امنیت کشور کمیته دفاع ملی را تشکیل دادند. سپس این گروه به کرمانشاه رفتند و کابینه مهاجرت را با ریاست نظام‏السلطنه مافی تشکیل دادند که سیدحسن مدرس در آن وزارت عدلیه را برعهده داشت. سپس با افراد کابینه به عثمانی مهاجرت کرد و بعد از پایان جنگ اول جهانی به ایران بازگشت، پس از چندی در مخالفت با دولت صمصام‏السلطنه و ضعف دولت مرکزی در حضرت عبدالعظیم متحصن شد. مدرس، ابتدا با روی کار آمدن وثوق‏الدوله موافق و همراه بود ولی پس از قرارداد 1919 یکی از مخالفین این قرارداد شد.
 
پس از کودتای سوم اسفند به همراه رجال مخالف کودتا دستگیر شد و تا پایان دوران حکومت سیدضیاءالدین در زندان بود. پس از آزادی به نمایندگی از تهران وارد مجلس چهارم شد و رهبری اکثریت مجلس را به عهده داشت. مدرس همچنین در این دوره نایب رئیس مجلس بود. او در این دوره به همراه همفکران خود با اعتبارنامه‏های نمایندگان طرفدار قرارداد 1919 به مخالفت پرداخت. در دوره پنجم مجلس، زمزمه تغییر رژیم که از اواخر مجلس چهارم آغاز شده بود ادامه یافت و مدرس از مخالفان سیاست سردار سپه و تغییر رژیم شاهنشاهی به جمهوری بود و تا جایی مخالفت کرد که از موافقین این حرکت در مجلس سیلی خورد.
 
پس از به سلطنت رسیدن رضاشاه در آبان 1305ش به علت مخالفتهای پیشین آیت‏الله مدرس با او مورد سوء قصد قرار گرفت و از ناحیه دست مجروح شد ولی او همچنان بر ضد شاه جدید فعال بود. مدرس به مجلس هفتم راه نیافت و به تدریس در مدرسه سپهسالار ادامه داد. در مهر ماه 1307 سرتیپ محمد درگاهی رئیس شهربانی وقت به دستور رضاشاه ایشان را دستگیر و به خواف تبعید کرد و پس از 9 سال در آذر ماه 1316 به دست عوامل شهربانی در همان محل به شهادت رسید.