نفیسی در 5 خرداد 1340و در زمان نخست‌وزیری علی امینی به عنوان شهردار انتخاب شد و تا زمان دستگیری، یعنی 18 آذر 1342، در این سمت باقی بود

در دهه 1330، محمدرضا پهلوی متأثر از عواملی همچون تلاش برخی از افسران برای ولیعهدی غلامرضا، نفوذ چپ‌گراها در ارتش و... به تصفیه سیاسی ارتش دست زد. هدف از این کار ایجاد ارتشی منسجم و وفادار به خود بود، اما در عمل، به دلایلی این هدف تحقق نیافت و وفاداری ارتشی‌ها از درجات مختلفی برخوردار گردید

روابط ایران و شوروی در ابتدای حکومت محمدرضا پهلوی تحت تأثیر مسئله آذربایجان و اشغال آن توسط شوروی و نیز عدم تصویب قرارداد سادچیکوف ـ قوام با حالتی خصمانه آغاز شد و تا مرز قطع شدن روابط سیاسی دو کشور نیز پیش رفت، اما نه تنها این روابط گسسته نشد، بلکه شاه در سال 1344، به مسکو سفر کرد

در اصل پنجاه‌وهشتم قانون اساسی مشروطه، بر اصل مسلمان بودن وزرا تأکید و طبق آن مقرر شد که «هیچ‌کس نمی‌تواند به مقام وزارت برسد مگر آنکه مسلمان و ایرانی‌الاصل و تبعه ایران باشد». این اصل در زمان رضاشاه نقض گردید

به اعتقاد آمریکا شاه در اوج بحران سیاسی کشور، فقط دو راه برای انتخاب داشت: اول آنکه به عنوان یک شاه سلطنتی مطابق قانون اساسی با محدودیت‌هایی شدید در قدرت باقی بماند یا آنکه کناره‌گیری کند و احتمالا موجب قبضه قدرت به دست نظامیان بشود. کاملا طبیعی و مشخص است که تمایل آمریکا و غرب تحقق گزینه اول و استفاده از میانه‌روها بود. جبهه ملی مهم‌ترین این گروه‌های میانه‌رو بود.