با وجود فعالیت تشکیلات سیاسی و انجمن‌های مخفی در دوره پیشامشروطه، سابقه حزب سیاسی در ایران به حدود صد سال قبل و دوره پس از انقلاب مشروطیت باز می‌گردد. از این دوره تا زمان ظهور رضاخان، اولین مقطع از تاریخ تحزب در ایران شکل گرفت که طی آن حوادثی درباره این نهاد مؤثر در حیات سیاسی رخ داد که برای تحزب‌پژوهی در ایران نمی‌توان آنها را نادیده گرفت

رضاخان در دوره‌ای که به تازگی رئیس‌‌الوزرا شده بود تلاش کرد از سویی احمدشاه را از صحنه سیاسی ایران حذف کند و از سوی دیگر خود را به برقراری یک حکومت جمهوری علاقه‌مند نشان دهد، اما ایده جمهوری‌خواهی از کجا به ذهن او خطور کرد؟

اجرای سیاست‌های عشایری بدون ایجاد بسترهای اجتماعی و نیز بدون فضاسازی فکری و فرهنگی، هزینه‌های زیادی برای رضاشاه در پی داشت؛ ازاین‌رو کارگزاران پهلوی در این برهه وظیفه ویژه‌ای را برای ایجاد اجماع در میان روشنفکران، تحصیل‌کردگان و قاطبه مردم بر دوش گرفتند

فراماسونری سازمانی مرموز است که ماهیت آن پنهان‌کاری و رازگونگی است. ماهیت پنهان این تشکیلات موجب شده است فعالیت‌های جاسوسی و سیاسی آنها در لوای غیرسیاسی بودن آن انجام شود. در ایران نیز اعضای این تشکیلات از دوره قاجار به بعد فعال بوده‌اند که نمونه آن مقطع تاریخی سلطنت پهلوی اول است.

چگونگی به قدرت رسیدن رضاخان موضوعی است که با وجود انتشار بسیاری از اسناد، گاه درباره آن دیدگاه‌های ضد و نقیضی مطرح می‌شود. برای بررسی بیشتر درباره این موضوع و کندوکاو درباره نگاه تاریخ‌پژوهان غربی نسبت به آن، به سراغ استاد تاریخ دانشگاه ایالتی کالیفرنیا رفته‌ایم. دیوید یعقوبیان، تحلیلگر مسائل بین‌المللی و تاریخ ایران، که در دانشگاه کالیفرنیا نیز تدریس می‌کند، در گفت‌وگوی زیر مجلس زمان رضاشاه را به «مهر لاستیکی» تشبیه کرده است.

رضاخان نه در مسیر جمهوری‌خواهی و نه در مسیر کسب سلطنت تنها نبود، بلکه یک تشکل به کمک ابزارهای مختلف و با همکاری رسانه‌های آن زمان، تمامی سنگلاخ‌های موجود در مسیر رضاخان برای انتقال قدرت از قاجاریه به پهلوی را کنار زدند و نقش کاتالیزوری در رسیدن او به سلطنت داشتند