از مهمترین مباحثی که در عصر قاجار توجه پژوهشگران و محققان را به خود جلب کرده است، فعالیتهای روشنفکران است. استاد عبدالحسین خسروپناه از جمله پژوهشگران برجسته‌ای است که در این باب آثاری چند را به رشته تحریر درآورده است. از ایشان، در حوزه‌های دیگر نیز دهها جلد کتاب و مقالات و رسائل متعددی منتشر شده است.

هفت‌سال از درگذشت دوست ارجمندم زنده‌یاد شمس آل احمد سپری گشت. با این همه گستره ارتباطم با او، که بخشی از گذشته صاحب این قلم را ساخته است، موجب شده که در کمتر زمانی از یادش غافل شده باشم، هرچند که آن دوست در زمان حیات و مماتش، از خاطر بسیاری از دوستان قدیم و جدید خود رفته بود! برای بزرگداشت یاد و خاطره شمس، یکی از گفت وشنودهای خواندنی‌ام با او، درباره ماهیت سیاست‌ورزی در خاندان آل احمد را برگزیده‌ام و به شما خوانندگان ارجمند تقدیم می‌کنم. باشد که موجب شادی روانش درآن جهان گردد.

ایران دو انقلاب بزرگ را در تاریخ معاصر خود تجربه کرده است. انقلابهایی که طبیعتا آرمانهای بزرگی را دنبال می‌کردند. گفتگوی پیش رو با دکتر رضا رمضان نرگسی واکاوی شباهتها و تفاوتهای این دو انقلاب است. از وی آثار و کتبی چند به رشته تحریر درآمده است که از جمله آنها می‌توان به «تبیین جامعه شناختی انقلاب مشروطه» اشاره کرد. آنچه در ادامه می‌آید ماحصل گفتگوی ما با ایشان است.

روزهایی که بر ما می‌گذرد، تداعی‌گر سالروز رحلت تاریخ‌پژوه نامدار معاصر، مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ‌علی ابوالحسنی(منذر) است و به همین مناسبت و در نکوداشت یاد و خاطره وی و استاد ارجمندش، مرحوم آیت‌الله حاج‌شیخ حسین لنکرانی، مراسمی در حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم برگزار شد. به مناسبت پیش گفته و در بازپژوهی نسبت آیت‌الله لنکرانی و استاد ابوالحسنی در تحقق بازخوانی و بازنگاری تاریخ مشروطیت ایران، با حجت‌الاسلام شیخ محمدصادق ابوالحسنی (فرزند استاد)گفت‌وشنودی انجام داده‌ایم که نتیجه آن را پیش رو دارید.

چندی پیش، پژوهشی از استاد سید هادی خسروشاهی، در باره نقش علمای آذربایجان درفرآیند مشروطه ومشروعه خواهی منتشر شد که حاوی نکاتی تامل برانگیز در این موضوع وناگفته هایی در باره نقش عالمای «خاندان خسروشاهی» دراین رویداد تاریخی بود.به بهانه انتشار این اثر تاریخی،با ایشان گفت وشنودی انجام داده ایم که نتیجه آن را پیش روی دارید.

فقید سعید مرحوم آیت‌الله علامه یحیی نوری (قده) از جهات متعدد با خاندان شهید آیت‌الله حاج شیخ فضل‌الله نوری قرابت داشت و به همین علت دانای بسیاری از خاطره‌ها و نکته‌ها درباره منش علمی و عملی آن بزرگ بود. گفت‌وشنودی که پیش روی شماست در واپسین سالهای حیات آن مرحوم و درباره کارنامه فکری و سیاسی شهید آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری انجام شده است.