جلال علت جدایی خود از حزب توده را این‌گونه شرح می‌دهد: «...اگر حزب توده شکست خورد و جبهه ملی نیز، به این دلیل اصلی است که تمام این حضرات با افکار وارداتی به میدان سیاست رفتند. دم از کمونیسم و سوسیالیسم زدن (و تازه در خفا و نه به‌صراحت) و هیچ کوشش به کار نبردن برای تطبیق آن ایسمها بر شرایط محل با اساس معتقدات سنتی خلق در افتادن و در مجموع، اوضاع سیاسی روحانیت را به هیچ گرفتن...».

استراتژی بـختیار در دوره انقلاب اسلامی، بر دو اصل استوار بود، نخست، سرگرم ساختن روحانیون برای به دسـت آوردن فرصـتی برای تحکـیم پایه‌های قـدرتش و دوم، جلب همکاری ارتش‌ به‌منظور اجـرای برنامه‌هایش.

در جریان ملی شدن صنعت نفت، از اقتدار و دخالتهای وی کاسته نشد و این موضوع به دکتر مصدق یادآوری شد. او در سفری بدون مجوز از هیئت خلع ید در مرداد 1330 از آبادان به همراه ریچارد سدان به تهران رفت که بهانه‌ای مناسب به‌دست داد. دکتر حسین فاطمی در تلگرامی از حسین مکی خواست تا از فاتح سوال کند که به چه دلیلی محل ماموریت خود را بدون هماهنگی لازم ترک کرده است. نتیجه اعلام بازنشستگی مصطفی فاتح در سوم شهریور 1330بود.

آیت‌الله بافقی بر این نظر بود که در احادیث و روایات بر نقش پررنگ قم در پیشرفت علوم دینی بسیار تاکید شده است. در دوران آخرالزمان دانش از قم به همه دنیا صادر می‌شود. با این حال شیخ بهایی بر این عقیده بود که برای انتخاب محل حوزه باید دست به استخاره زد و از خداوند یاری طلبید.