با گذشت حدود چهل روز از رحلت مورخ فقید، زنده‌یاد حجت‌الاسلام والمسلمین سیدهادی خسروشاهی، جامعه علمی و فرهنگی همچنان متأثر و متألم فقدان اوست؛ هم از این روی و در نکوداشت بیش از شش دهه تکاپوی فرهنگی ـ سیاسی آن نویسنده نامدار، گفت‌وشنودی با وی در معرفی آثار پرشمارش را به شما تقدیم می‌نماییم.

آنچه پیش روی دارید جلوه‌هایی از منش فردی و اجتماعی شهید آیت‌الله العظمی سیدمحمدباقر صدر است که توسط شاگرد فرزانه‌اش آیت‌الله شیخ عفیف نابلسی به نگارش درآمده است. نگاه موشکاف نویسنده در این مقال، موجب گشته است وی به مواردی اشاره کند که دیگران کمتر آن را مورد توجه و بازگویی قرار داده‌اند.

راوی خاطراتی که در پی می‌آید از شاگردان و مراودان شهید آیت‌الله العظمی سیدمحمدباقر صدر به‌شمار می‌آید. آیت‌الله شیخ محمدابراهیم انصاری در این گفت‌وشنود، به بیان خاطراتی از سیره سیاسی و اجتماعی آن بزرگوار و حمایت وی از انقلاب اسلامی ایران پرداخته است.

روزهایی که بر ما می‌گذرد، تداعی‌گر سالروز شهادت فقیه و فیلسوف والاقدر جهان اسلام و تشیع، آیت‌الله العظمی سیدمحمدباقر صدر است. به همین مناسبت و از امروز، گفت‌وشنودهایی با شاگردان آن بزرگوار را به شما تقدیم می‌کنیم. در مصاحبه‌ای که پیش روی شماست، حضرت آیت‌الله سیدکاظم حائری به بیان خاطرات خود از سیره نظری و عملی استاد پرداخته است.

با کشف نفت در خاورمیانه، این منطقه برای دول استعمارگر اهمیت دو چندانی یافت. قدرت‌های جهانی در آن مقطع همچون روسیه و انگلستان درصدد برآمدند تا از این ذخایر عظیم طلای سیاه حداکثر استفاده را ببرند. فقدان اقتدار سیاسی و نظامی کشورهای این منطقه نیز مزید بر علت می‌شد و کمک می‌کرد تا این قدرت‌های بزرگ اهداف خود را به خوبی جامه عمل بپوشانند. ایران نیز از این قاعده مستثنی نبود. کشوری که به دلیل ضعف و بی‌کفایتی حکام وقتش با مشکلات عدیده سیاسی، اقتصادی و نظامی روبه‌رو بود و همین امر سبب می‌شد حکام و رهبران آن به دنبال دستیابی به منابع مالی باشند. اما ملی شدن صنعت نفت تلاش ایرانیان بود برای قطع دست استعمارگران؛ به همین دلیل با موسی حقانی، رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر، به گفت‌و‌گو نشستیم که در ذیل می‌آید.