در قرن بیستم و بعد از شکل‌گیری موج استقلال‌طلبی در جهان و در تمام کشورهای آسیایی و آفریقایی امتیاز کاپیتولاسیون، که در اصل به معنای فروش استقلال کشور به بیگانگان بود، در بسیاری از کشورها لغو شد، اما در ایران رژیم پهلوی به‌رغم ادعاهای ملی‌گرایانه‌اش، این امتیاز را در دهه 1340 برای دریافت کمک‌های مالی به آمریکایی‌ها واگذار کرد. با توجه به اهمیت این موضوع مصاحبه‌ای با ویلیام بیمن، پژوهشگر خاورمیانه، استاد دانشگاه مینه سوتای آمریکا و تحلیلگر مسائل ایران انجام داده‌ایم که متن آن تقدیم می‌شود.

تصویب قانون کاپیتولاسیون در مورد مستشاران آمریکایی حاضر در ایران در دولت حسنعلی منصور را باید نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران قلمداد کرد. واگذاری این امتیاز با مخالفت گسترده در جامعه ایرانی به‌ویژه در میان علما با رهبری امام خمینی(ره) مواجه شد، اما رژیم پهلوی به اجرای این امتیاز ادامه داد تا سرانجام پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای همیشه به عمر امتیاز کاپیتولاسیون در ایران خاتمه داده شد. در این زمینه گفت‌وگویی با دکتر مجید تفرشی، پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، انجام شده است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

مدرسه رفاه تهران در زمره کانون‌هایی است که در تبلیغ اسلام سیاسی و انقلابی، نقشی مهم ایفا کرد. این مدرسه همچنین در روزهای اوج‌گیری انقلاب اسلامی، علاوه بر پذیرایی اولیه از رهبر کبیر انقلاب، محل نگهداری سران دستگیرشده رژیم گذشته و سلاح‌هایی بود که به دست مردم می‌افتادند. زنده‌یاد حاج حبیب‌الله شفیق در گفت‌وشنودی که پیش روی دارید، به بیان خاطرات خود از تأسیس و اداره این مدرسه پرداخته است.

مانایی انقلاب و نظام اسلامی به درازای 41 سال، به معمایی بزرگ برای جهان غرب مبدل گشته است. شکست پیاپی فتنه‌هایی که در طول این مدت با هدف شکست انقلاب اسلامی ایجاد شده‌اند بر حساسیت دوست و دشمن نسبت به این پدیده بی‌مانند قرن افزوده است. در گفت‌وشنودی که پیش روی دارید، دکتر جواد منصوری، از مبارزان پیش از انقلاب اسلامی و نیز از تحلیلگران تاریخ آن، دراین‌باره سخن می‌گوید.

شعارهای انقلاب اسلامی در موارد فراوان، موجب خلع سلاح حکومت شاه و حامیان خارجی آن می‌شد. هم از این روی به عنوان یکی از محورهای شاخص پژوهش درباره این حرکت عظیم، باید هماره مورد توجه باشد. در گفت‌وشنودی که پیش روی شماست، دکتر اسدالله بادامچیان به بیان خاطرات خویش از ساخت این شعارها پرداخته است.