چگونگی به قدرت رسیدن رضاخان موضوعی است که با وجود انتشار بسیاری از اسناد، گاه درباره آن دیدگاه‌های ضد و نقیضی مطرح می‌شود. برای بررسی بیشتر درباره این موضوع و کندوکاو درباره نگاه تاریخ‌پژوهان غربی نسبت به آن، به سراغ استاد تاریخ دانشگاه ایالتی کالیفرنیا رفته‌ایم. دیوید یعقوبیان، تحلیلگر مسائل بین‌المللی و تاریخ ایران، که در دانشگاه کالیفرنیا نیز تدریس می‌کند، در گفت‌وگوی زیر مجلس زمان رضاشاه را به «مهر لاستیکی» تشبیه کرده است.

حاج احمد مرآتی شیرازی، مدیر عامل بنیاد خدمات اسلامی، متولد 1317ش در تهران است. از کودکی به واسطه حضور پدر، پایش به هیئت‌های مذهبی باز شد و در آن محیط، با معارف دینی آشنا گردید. در نوجوانی وارد دنیای کسب‌وکار و فعالیت‌های سیاسی ـ مذهبی توأمان شد و همراه جوانانی چون شهید حاج مهدی عراقی، مرحوم حبیب‌الله عسگراولادی، حاج محسن رفیق‌دوست و... با شنیدن وصف حاج آقا روح‌الله خمینی از زبان علامه امینی، مؤلف کتاب «الغدیر»، پای در مسیری نهاد که امام خمینی آغازگر آن بود. متن زیر در واقع گفت‌وشنودی است که با حاج احمد مرآتی درباره هیئت‌های مذهبی تهران انجام شده است.

روزهایی که بر ما می‌گذرد تداعی‌گر سی‌وهشتمین سالروز شهادت آیت‌الله سیداسدالله مدنی است. هم از این روی و در تکریم یاد و خاطره‌اش، گفت‌وشنود منتشرنشده‌ای با زنده‌یاد آیت‌الله حاج میرزا مسلم ملکوتی درباره آن بزرگ را به شما تقدیم می‌کنیم. روح هر دو امام جمعه مجاهد شهر تبریز شاد باد.

راوی این خاطرات شنیدنی، از همبندان شهید محمدعلی رجایی در زندان قصر بوده و تاکنون کمتر به مصاحبه درباره آن بزرگ رضایت داده است. بی‌تردید این داستان‌های شنیدنی، رهیافتی گویا و مؤثر به سیره اخلاقی و معنوی شهید رجایی است؛ امری که امروزه مسئولان و مردم بسا بدان نیازمندند.

شهید محمدعلی رجایی به اذعان همه دوستان و همراهان، هماره دل در گرو تعلیم و تربیت تأثیرگذار و انقلابی داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز، تمام توش و توان خویش را در این طریق به‌کار گرفت. در گفت‌وشنودی که پیش روی شماست، ابعاد این مقوله بیشتر بررسی شده است.