ظهر شنبه 17 دی 1356، در صفحه هفت روزنامه اطلاعات، بخش «نظرها و اندیشه‌ها»، مقاله‌ای دوستونی به چشم می‌خورد با عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» که در آن، به امام خمینی، مرجع تقلید انقلابی مردم، توهین شده بود. اینکه چرا شاه به انتشار چنین مقاله‌‎ای دست زد و با آن، به نوعی انتحار سیاسی کرد پرسشی است که برای پاسخ به آن باید به یک هفته پیش از تاریخ انتشار مقاله بازگشت

قیام 19 دی مردم قم که در واکنش به درجِ مطلب توهین‌آمیز نسبت به امام خمینی در روزنامه «اطلاعات» رخ داد، به اتحاد روحانیت منجر شد، اما چرا این اتحاد در این برهه و در پی این رویداد رخ داد؟

بنابه آنچه احسان نراقی نقل می‌کند: «شبی در یک مراسم میهمانی احمد قریشی را دیدم و به او گفتم: این نوشته (مقاله 17 دی 1356) چقدر احمقانه بود؛ گفت: در جلسه کمیته مرکزی حزب رستاخیز همین موضوع مطرح بود. داریوش همایون هم آنجا بود و گفت: ما آب ریختیم در سوراخ مورچه‌ تا مورچه‌ها بیرون بیایند. تز آقایان این بود کسانی که اهل مبارزه هستند خود را نشان دهند.

موضع سرسختانه امام(ره) در طی سه بیانیه ای که بعد از فوت فرزندشان علیه شاه انجام گرفت، خشم و کینه شاه را برانگیخت و او با توجه به قوت قلبی که جیمی کارتر به شاه داد وقت را برای مبارزه با امام مغتنم شمرد و به صورت علنی به مخالفت با او پرداخت...