سرمایه‌ای که شاه در اختیار یک سوء استفاده‌گر گذاشته است!/ پادشاه و ملکه بلژیک به ایران می‌آیند!/ «سفیر انگلیس کتابی راجع به ایران می‌نویسد»/ از ثروتمندان و سرمایه‌داران مالیات‌های کلان گرفته می‌شود؟!/ سیاست آمریکا در خاورمیانه تغییر نمی‌کند/ لایحه حقوق مؤلفین در مجلس
سرمایه‌ای که شاه در اختیار یک سوء استفاده‌گر گذاشته است!
بر اساس یک سند ساواک به «تاریخ حادثه» 22 آبان 1343 «پیش از ظهر روز جمعه 22 /8 /43 جلسه هفتگی منزل اسداللّه رشیدیان تشکیل شد. رشیدیان در این جلسه حضور نداشت و به قرار اطلاع از هفته گذشته مشغول تهیه مقدمات تشریف‌فرمایی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به بانک اعتبارات تعاونی و توزیع می‌باشد که قرار است روز دوشنبه هفته آینده تشریف‌فرما شوند و رشیدیان با کمک عده‌ای از رؤسای اصناف به‌ویژه آذرفر، رئیس اتحادیه کامیونداران، مشغول تهیه مقدمات می‌باشند و در چند خیابان تهران از هم‌اکنون طاق نصرت زده‌اند».
در ادامه این سند آمده است: «سرتیپ برخوردار [افسر بازنشسته شهربانی] پس از ورود به منزل رشیدیان پرسید که سپهبد علوی مقدم به اینجا آمده یا خیر و به ایشان جواب داده شد که نیامده و پس از تحقیق معلوم شد که سپهبد علوی مقدم در بانک ایران و غرب با رشیدیان همکاری نزدیک دارد و یک اتاق کار هم در بانک مزبور به ایشان اختصاص داده شده است».
این سند می‌افزاید: «ضمنا پاکدامن گفت از یک طرف دستگاه ادعا می‌کند سپهبد علوی مقدم1 به علت سوءاستفاده مردود شاهنشاه است و از طرف دیگر شاهنشاه مبالغ هنگفتی از سرمایه خودشان را به اختیار بانک ایران و غرب و از جمله سپهبد علوی مقدم گذاشته‌اند و خود تیمسار هم چند میلیون تومان از همان وجوه را که در دوره وزارت کشور و ریاست شهربانی کل اخاذی کرده در این بانک سرمایه‌گذاری نموده است».2
پادشاه و ملکه بلژیک به ایران می‌آیند!
«تهران‌مصور» نوشت: هفته آینده به دعوت شاهنشاه و علیاحضرت شهبانوی ایران، اعلیحضرت بودوئن، پادشاه بلژیک، و همسرشان ملکه سه روز میهمان رسمی شاهنشاه خواهند بود.
برای مدت اقامت اعلیحضرت بودوئن و ملکه فابیولا، برنامه ضیافت‌ها و بازدیدهای مفصلی تنظیم شده است.
اعلیحضرتین از موزه ایران باستان، موزه جواهرات سلطنتی، مجلس شورای ملی و مجلس سنا بازدید خواهند کرد و برای دیدن آثار تاریخی ایران به فارس و اصفهان می‌روند و در ضیافت‌های باشکوهی که به افتخار ورود ایشان ترتیب داده خواهد شد شرکت خواهند نمود.
کشور بلژیک، که اعلیحضرت بودوئن اول بر آن سلطنت می‌کند، یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای اروپاست. این کشور با وسعت محدود خود از لحاظ داشتن خطوط آهن در دنیا مقام اول را داراست و از لحاظ اقتصاد و صنعت نیز به نسبت جمعیت و مقدورات خود فوق‌العاده نیرومند است. بلژیک عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی و از اعضای مؤثر دفاع دول غرب در این سازمان است. پل هانری اسپاک، رجل سیاسی مشهور بلژیکی، سال‌ها عهده‌دار دبیرکلی این پیمان بوده است.
«سفیر انگلیس کتابی راجع به ایران می‌نویسد»
«تهران‌مصور» نوشت: سردنیس رایت، سفیر کبیر انگلیس، برنامه سفر خود را به نقاط مختلف ایران ادامه می‌دهد.
سفیر کبیر انگلیس با اتومبیل جیپ لندور خود که برای همین منظور از انگلیس به ایران آورده است، هر ماه به یک نقطه از ایران مسافرت می‌کند و هفته گذشته به صفحات نائین و یزد رفته بود.
وی در نظر دارد در پایان سفرهای خود کتابی درباره ایران بنویسد. سر راجر استیونس، سفیر کبیر اسبق انگلیس در ایران، نیز همین برنامه را اجرا کرد و پس از بازگشت به کشور خود کتاب جالبی را که راهنمای خوبی برای جهانگردان خارجی می‌باشد درباره ایران نوشت.
دنیس رایت موقعی که سفیر کبیر در حبشه بود نیز تمام آن کشور را زیر پا گذاشت و کتابی درباره ملکه سبا نوشت.
از ثروتمندان و سرمایه‌داران مالیات‌های کلان گرفته می‌شود؟!
«تهران‌مصور» نوشت: در هفته‌های آینده باید در انتظار خبرهای داغی درباره اوضاع داخلی بود از جمله این خبرها لوایح انقلابی است که نخست‌وزیر تقدیم مجلسین خواهد کرد.
یکی از این لوایح مربوط به تعدیل ثروت و گرفتن مالیات‌های کلان از ثروتمندان و سرمایه‌داران بزرگ می‌باشد.
نخست‌وزیر در مسافرت خود به جنوب اشاره‌ای به این مسئله نمود و گفت به زودی برنامه‌های مترقی دولت و قوانین عادلانه را تقدیم مجالس مقننه خواهیم کرد. می‌بایستی سهمی را از افراد متنعم بگیریم و به مردم محروم بدهیم.
سیاست آمریکا در خاورمیانه تغییر نمی‌کند
«تهران‌مصور» نوشت: وزارت امور خارجه آمریکا پس از انتخاب جانسون به ریاست‌جمهوری آن کشور ضمن صدور اعلامیه‌ای اطلاع داد که سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه تغییر نخواهد کرد و دولت آمریکا پشتیبانی خود را از کشورهای دوست آن کشور کماکان ادامه خواهد داد.
علاوه بر صدور اعلامیه، عدم تغییر سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه در ملاقاتی که دین راسک، وزیر امور خارجه آمریکا، با سفرای کشورهای خاورمیانه خواهد نمود اطلاع داده خواهد شد و جولیوس هولمز نیز پس از بازگشت به تهران در اولین ملاقات خود با نخست‌وزیر [: حسنعلی منصور] این مسئله را خاطرنشان خواهد کرد.
لایحه حقوق مؤلفین در مجلس
«تهران‌مصور» نوشت: لایحه حق مؤلف از جمله لوایحی خواهد بود که دولت در آینده به مجلسین تقدیم خواهد کرد.
به موجب این لایحه نقل و اقتباس در تألیفات مولفین بدون اجازه ممنوع خواهد بود. این لایحه اکنون در وزارت فرهنگ در دست تهیه است و با تصویب و اجرای آن حق مؤلفین محفوظ خواهد ماند و مؤلف حق خواهد داشت که از بابت نقل و اقتباس کتاب خود مبلغی دریافت دارد.3
استقبال محمدرضا پهلوی از بودوئن، پادشاه بلژیک، در فرودگاه مهرآباد تهران (26 آبان 1343)
شماره آرشیو: 124663- 275م
1. مهدی‌قلی علوی مقدم فرزند سرتیپ علیقلی علوی مقدم، در سال 1282ش در تهران به دنیا آمد. او پس از پایان تحصیلات در مدرسه علوم سیاسی تهران در ژاندارمری استخدام شد و چندی بعد به فرانسه رفت. وی در فرانسه دوره‌های سواره‌نظام و ایلخی را به پایان برد و در عین حال در رشته دامپزشکی تا اخذ درجه دکترا به تحصیل پرداخت.
او در سال 1308 به ایران بازگشت و در مشاغل مختلف نظامی به کار پرداخت. مشاغل عمده علوی مقدم تا سال 1331 به شرح زیر است: آجودانی دبیرستان نظام، ریاست سررشته‌داری ارتش، ریاست امور دواب و ایلخی، فرمانده گارد مرزی و گمرک، نماینده فوق‌العاده دولت در جنوب و فرمانده ژاندارمری.
مهدی‌قلی علوی مقدم در 30 تیر 1331 فرماندار نظامی تهران بود و در کشتار مردم تظاهرکننده نقش اصلی داشت.
پس از صعود مجدد مصدق، او به اتفاق سرلشکر گرزن، رئیس ستاد ارتش، به عنوان مسئولان درجه اول حادثه در باشگاه افسران بازداشت، ولی پس از چند روز آزاد شدند.
مصدق به جای علوی مقدم، سرتیپ افشارپور را که خود از عوامل کشتار 30 تیر بود، به فرمانداری نظامی تهران گمارد.
در شهریور 1331 مصدق، وی را همراه گروهی از امرای ارتش به علت تحریک علیه دولت بازنشسته کرد.
این عناصر به رهبری فضل‌اللّه زاهدی «کانون افسران بازنشسته» را به مرکز توطئه‌های خود بدل کردند.
علوی مقدم از چهره‌های فعال در کودتای 28 مرداد 1332 بود و به پاس این خدمت توسط محمدرضا پهلوی به ریاست شهربانی کل کشور گمارده شد.
دوران ریاست علوی مقدم بر شهربانی قریب به هشت سال طول کشید و او در این سمت به درجه سپهبدی رسید. با آغاز نخست‌وزیری دکتر منوچهر اقبال، علوی مقدم رقابت شدیدی را با او آغاز کرد و در عین حال در ستیز جدی با تیمور بختیار، رئیس ساواک، قرار گرفت.
اسناد موجود در ساواک روابط نزدیک علوی مقدم را که یک چهره «انگلوفیل» سرشناس محسوب می‌شد، با اسداللّه علم نشان می‌دهد و این تنها علوی مقدم نبود که به دستور محمدرضا پهلوی از طریق شبکه عوامل خود در اطلاعات شهربانی بختیار را کنترل می‌کرد، بلکه بختیار نیز از طریق ساواک علوی مقدم را زیر نظر داشت.
توسعه نفوذ علوی مقدم، که در دوران طولانی ریاست او بر شهربانی به‌دست آمده بود، سبب شد که محمدرضا پهلوی در شهریور 1339 او را محترمانه از پایگاه قدرتش به دور کند و در دولت شریف‌امامی در پست وزارت کشور بگمارد.
این تحرک شاه علیه توطئه‌هایی که نه تنها شهربانی بلکه ساواک و اداره دوم ارتش را نیز فرا گرفته بود، چند ماه بعد به برکناری دو چهره مقتدر و جاه‌طلب دیگر، بختیار (رئیس ساواک) و حاجی علی کیا، رئیس اداره دوم ارتش، انجامید.
علوی مقدم در روز 1 اردیبهشت 1340 بازنشسته شد و مدت کوتاهی بعد در تاریخ 23 اردیبهشت این سال به علت اشتهار به فساد مالی در اقدام نمایشی دولت امینی بازداشت گردید و مدت یازده ماه در زندان به سر برد.
این برکناری و بازداشت سبب نارضایی علوی مقدم شد و وی طی سال‌های پس از آزادی با سایر افسران تصفیه‌شده ارتباطات گسترده‌ای داشت. توسعه این ارتباطات در سال‌های بعد، حساسیت محمدرضا پهلوی را برانگیخت و به دستور او ساواک حدود شش ماه به سانسور مکاتبات، شنود تلفن و تعقیب و مراقبت وی پرداخت.
این عملیات در تاریخ 11 /2 /1344 آغاز شد و در آذرماه 1344 به علت فقدان علائمی از فعالیت مضره به پایان رسید.
او در سال‌های پس از بازنشستگی به فعالیت‌های مالی پرداخت و از جمله در سال 1345 همراه اسداللّه رشیدیان، قبادیان، و خواجه نصیری، به تأسیس بانک اعتبارات تعاونی دست زد.
رک: ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج 2، صص 269-276.
2. سپهبد مهدی‌قلی علوی مقدم به روایت اسناد ساواک، ص 234؛ رشیدیان‌ها به روایت اسناد ساواک، ج 3، ص 229.
3. تهران‌مصور، 22 آبان 1343، صص 2 و 4.